Προφητικός Κύρκος - Του Νίκου Μπίστη

Ο Λεωνίδας Κύρκος κατείχε την τέχνη του προβλέπειν. Αυτό δεν του χάρισε ψήφους αλλά σε συνδυασμό με τη στάση μιας ολόκληρης ζωής τού εξασφάλισε μια θέση στην Ιστορία του τόπου. Τον πρωτοσυνάντησα το 1982 όταν μαζι με άλλους συντρόφους σπάσαμε το εμπάργκο του κόμματος απέναντι στον εμβληματικό ηγέτη των «αναθεωρητών». Αυτή η συνάντηση μας εξασφάλισε -μάλλον επιτάχυνε- μια διαγραφή. Άξιζε τον κόπο.

Αυτό που με συγκλόνισε, γιατί επιβεβαιώθηκε μέχρι κεραίας, ήταν η πρόβλεψή του για τη Σοβιετική Ένωση. Η περίληψη της ολονύκτιας συζήτησης: «Η λύση στην ΕΣΣΔ θα έρθει μέσα από το κόμμα, κάποιος φωτισμένος άνθρωπος θα βρεθεί να πει "δεν πάει άλλο". Αλλά είναι ήδη πολύ αργά. Ο κόσμος δεν θα ακολουθήσει, ξεκίνησε μια φορά με ενθουσιασμό, έδωσε δεύτερη ευκαιρία με τον Κρουτσόφ, τώρα δεν πιστεύει στη δυνατότητα ανανέωσης του σοσιαλισμού. Και όταν σηκωθεί το καπάκι, θα δούμε πράγματα που δεν μπορούμε τώρα να τα φανταστούμε. Οι απομακρυσμένες Σοβιετικές Δημοκρατίες θα επηρεαστούν από το Ισλάμ και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης θα τρέξουν προς τη Δύση». Σήμερα αυτά ακούγονται πολύ φυσιολογικά. Όμως, 33 χρόνια πριν, από το στόμα ενός κομμουνιστή, ο οποίος μεγάλωσε με την Οκτωβριανή επανάσταση, το Στάλιγκραντ και το όραμα ενός καλύτερου κόσμου που θα αντικαταστήσει τον άδικο και άνισο, ήσαν προφητικά, κυρίως στη λεπτομέρειά τους. Ο Κύρκος τραβούσε τη διαπίστωση του Μπερλίνγκουερ για την «εξάντληση της προωθητικής δύναμης της Οκτωβριανής Επανάστασης» στα άκρα, έβλεπε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Άλμα 26 ετών. 2008 και μια παρέα απο παλιούς κνίτες και ρηγάδες που ανακαλύψαμε, άλλος νωρίτερα άλλος αργότερα, την κρυφή γοητεία της σοσιαλδημοκρατίας και στηρίξαμε σταθερά τον Κώστα Σημίτη, συζητάμε με τον Λεωνίδα στο σπίτι του στην Καλλιδρομίου. Εμείς βυθισμένοι στα παρόντα της εποχής, ο Κύρκος με τον τρόπο του προβλέπει τα μέλλοντα. Ο Καραμανλής καταρρέει αφού επιβάρυνε την οικονομία και το Δημόσιο, ο Παπανδρέου έρχεται χωρίς να έχει συνειδητοποιήσει το ναρκοπέδιο στο οποίο μπαίνει. Η απαισιοδοξία είναι διάχυτη στην παρέα και ο Λεωνίδας προβλέπει και πάλι: «Η απαξίωση της Μεταπολίτευσης και συλλήβδην του πολιτικού προσωπικού, θα πληρωθεί πανάκριβα. Έρχεται μεγάλη κρίση και αν αποσταθεροποιηθεί η λαβή από την οποία κρατιόμαστε 35 χρόνια, θα δούμε πράγματα που δεν μπορούμε να φανταστούμε, με πρώτο την ενίσχυση των άκρων. Φοβάμαι ότι θα αμφισβητηθεί και η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας». Ο Λεωνίδας έφυγε τρία χρόνια μετά, τον Αύγουστο του 2011. Η κρίση είχε ξεσπάσει αλλά οι ψευδαισθήσεις ήσαν ακόμα πανίσχυρες. Όσοι είχαν πιάσει σειρά στην άσκηση ή τη διεκδίκηση της εξουσίας, αντί να καλέσουν σε εγρήγορση και πανστρατιά ώστε να γίνουν με τη μεγαλύτερη συναίνεση και το μικρότερο κοινωνικό κόστος οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, έπαιζαν πολιτικό «μουτζούρη» και φόρτωναν την ευθύνη στους προηγούμενους. Με την ασυλλόγιστη ισοπέδωση των πάντων, πριόνιζαν το κλαδί της μεταπολίτευσης που επάνω του καθόμασταν όλοι και έδωσαν την ευκαιρία να αναδυθούν στην επιφάνεια τα άνθη του κακού, μέτριοι, ανήμποροι, γραφικοί και ασυνάρτητοι. Με δυο λόγια αυτό που ζούμε σήμερα. 

Ευτυχώς δεν πρόλαβε να δει τους νεοναζί να μπαίνουν στη Βουλή και την Αριστερά στην οποία αφιέρωσε τη ζωή του, να αμφισβητεί το έργο της ζωής του: τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και της Αριστεράς που αυτός εκπροσωπούσε.

Αυτός έφυγε νωρίς και το έργο της ανάταξης της χώρας και της διαμόρφωσης μιας μεγάλης μεταρρυθμιστικής παράταξης έχει περάσει σε άλλα χέρια. Αν κάτι πρέπει οπωσδήποτε να κρατήσουμε από τον Κύρκο, εκτός από την αποκήρυξη της βίας ως μέσου πολιτικής πάλης, είναι η έφεσή του σε υπερβάσεις και η προσήλωσή του σε πανδημοκρατικές συμπαρατάξεις όταν η πατρίδα και η Δημοκρατία κινδύνευαν. Και όπως πολλοί από εμάς σε όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος πιστεύουμε, έτσι και ο Λεωνίδας ήταν από τους πρώτους που συνέδεσε το μέλλον της χώρας και της Δημοκρατίας μας με την Ενωμένη Ευρώπη. Αυτή η χειρολαβή κρατιέται σήμερα από μια κλωστή.

Για να μην πάθουμε ανεπανόρθωτη ζημιά πρέπει όλοι να κάνουν τις δικές τους υπερβάσεις και να συγκροτήσουν την πλατιά συμμαχία που θα σταθεροποιήσει τη χώρα στον πολιτικό και οικονομικό χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα τα άλλα είναι ασκήσεις επί χάρτου και έκρηξη υποκειμενισμών μικρού βεληνεκούς.

Protagon.gr