Oταν καμιά φορά κοιτάζω προς τα πίσω, στα χρόνια από την αρχή της κρίσης έως σήμερα, νιώθω ότι κάναμε μια «τρύπα στο νερό». Και ίσως νιώθω και λίγο αφελής. Γιατί πίστεψα ότι θα αλλάζαμε πραγματικά.
Δεν είχα, όμως, υπολογίσει ότι μερικά πράγματα δύσκολα αλλάζουν. Το πολιτικό μας προσωπικό ανατράφηκε μέσα στη φαυλότητα, στην κυριαρχία των κομμάτων και του συνδικαλισμού, και στην αναξιοκρατία. Δεν μπόρεσε να ξεφύγει από το DNA του. Είχαμε από τη μία τη Διαύγεια και από την άλλη το παλιό καλό βαθύ ΠΑΣΟΚ να μάχεται κάθε μεταρρύθμιση που αφορούσε το Δημόσιο. Το ίδιο συνεχίσθηκε με τη Ν.Δ. που ζούσε σε έναν διπολισμό, από τη μια ψήφιζε και εφάρμοζε τα μνημόνια και από την άλλη κυβερνούσε όπως... παλιά. Αφήνω, βεβαίως, την απουσία συναίνεσης, που, όπως πάντα, απέβη μοιραία για τον τόπο. Και μετά ήλθε ο ΣΥΡΙΖΑ στο όνομα της μάχης κατά της φαυλότητος των παλαιών πολιτικών. Ηταν σαν να έβαλε κανείς στο μπλέντερ τα συστατικά του βαθύτερου από το βαθύ ΠΑΣΟΚ και της πιο κακής εκδοχής ρουσφετολογικής παλαιοκομματικής Δεξιάς. Το αποτέλεσμα το βιώνουμε σήμερα καθώς η χώρα πάει ολοταχώς προς τα πίσω, σαν να θέλει να συναντήσει τον παλιό κακό της εαυτό της δεκαετίας του 1980.
Δεν είχα, επίσης, υπολογίσει ότι η δήθεν ιθύνουσα τάξη αυτής της χώρας δεν υπάρχει ή απλώς βολεύεται, κάνοντας τη δουλειά της με όποιον κυβερνά. Ούτε επίσης μπορούσα να φαντασθώ ότι η ελληνική κρίση θα συνέπιπτε με την άνθηση των Fake News, τα οποία ψέκασαν το μυαλό του απελπισμένου Ελληνα με θεωρίες συνωμοσίας και ψεύτικες ελπίδες για δήθεν μαγικές λύσεις.
Εκατομμύρια Ελληνες πέρασαν άπειρες ώρες παρακολουθώντας «after TV» τις μεταμεσονύκτιες ώρες και με ανεξάντλητες περιηγήσεις στο σκοτεινό και αταυτοποίητο Διαδίκτυο της εποχής.
Και δεν μπορούσα, βεβαίως, να υπολογίσω την τρομερή ικανότητα όλων των ελληνικών θεσμών, από τη Δικαιοσύνη έως τη δημόσια διοίκηση, να αντιστρατευθούν κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Τι άλλαξε, λοιπόν; Οσα έκοψε με βία η «τανάλια» των μνημονίων. Επεσαν οι μισθοί και οι συντάξεις. «Λύθηκε» το ασφαλιστικό. Οι τράπεζες λειτουργούν πολύ διαφορετικά και έσπασαν μερικά πολύ ώριμα και εμφανή καρκινώματα διαφθοράς και διαπλοκής. Ξέρουμε, ως κράτος, πόσα εισπράττουμε και πόσα ξοδεύουμε.
Φοβάμαι, όμως, το αύριο. Μπορεί να καταφέραμε με πολύ κόπο και πόνο μια δημοσιονομική ισορροπία. Τα θεμέλια όμως της χώρας, οι θεσμοί της δηλαδή, είναι ακόμη σάπια. Η κουλτούρα του 80% του πολιτικού προσωπικού δεν έχει αλλάξει και δύσκολα ένας κούκος θα φέρει την άνοιξη. Η συντριπτική πλειονότητα της κοινής γνώμης ακόμη δεν ξέρει γιατί χρεοκοπήσαμε. Οι έξω δεν δίνουν δεκάρα γιατί μας βαρέθηκαν ως «πρόβλημα», αρκεί να μην τους ζητήσουμε άλλα δανεικά.
Ενας βαθύτατα συντηρητικός φίλος με προτρέπει συχνά να εγκαταλείψω τις υπερβολικές προσδοκίες και να συμβιβασθώ με την ιδέα πως η Ελλάδα πάντοτε έτσι ήταν και έτσι θα πορευθεί ή θα συρθεί. Αρνούμαι να πιστέψω ότι έχει δίκιο, γιατί αυτός ο τόπος διαθέτει τόσο δυναμικό και έχει τόσες δυνατότητες!
Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 15/04/2018
