Οταν το σώμα κλαίει

Ποιες λέξεις και ποιες εικόνες μπορούν να μας βοηθήσουν να εκφράσουμε όλο αυτό το βαρύ φορτίο που ονομάζουμε «Προσφυγικό»; Μπορεί και να είναι τελικά η νοηματική γλώσσα που απελευθερώνει τα δάκρυα


Γιούλα Ράπτη


Αν μετρήσει κάποιος τη λέξη «τραγωδία» αυτόν τον καιρό, θα τη δει πλάι-πλάι με τους πρόσφυγες τόσες φορές που θα χάσει τον λογαριασμό. Αν πάλι σταθεί μόνο στις εικόνες, οι φωτογράφοι της εποχής έχουν αποδώσει το δράμα με κλικ που συναγωνίζονται έργα τέχνης, με νέες Γκουέρνικες.
Κι όμως! Η «τραγωδία», το «δράμα», η «προσφυγιά» και όλες οι παρεμφερείς, βαριά φορτισμένες, λέξεις έχουν φθαρεί στα αυτιά μας, φτάνουν πια σαν απόηχος μιας καθημερινότητας που δεν αντέχεις να τη νιώσεις.

Οι εικόνες, πάλι, όταν επαναλαμβάνονται νυχθημερόν εθίζουν, το σοκ με τον μικρό Αϊλάν δεν θες να το ξαναπεράσεις, σχεδόν αποστρέφεις το πρόσωπο όπως στις ταινίες που ξέρεις ότι σε φοβίζουν.
Μένει η σιωπή. Μια σιωπή πυκνή, να την κόβεις με μαχαίρι. Κι εκεί, βλέπεις ξαφνικά στον Alpha τη Σοφία Ρομπόλη να περιγράφει στη νοηματική γλώσσα το δράμα των μικρών προσφυγόπουλων και να ξεσπά σε λυγμούς. Και ξεσπάς κι εσύ.

Σαν να ξεσπάς όλη αυτή τη βαριά σιωπή, την ανέκφραστη. Γιατί εκεί που οι λέξεις τελειώνουν, οι κινήσεις, οι χειρονομίες προκαλούν στο σώμα τη συγκίνηση που δεν έβρισκε λόγια και διέξοδο. Κάτι πιο πρωτόγονο, πιο ζωικό, πιο ξεχασμένο ξυπνάει μέσα σου όσο τα χέρια, τα μάτια και οι εκφράσεις του προσώπου προσπαθούν να αποδώσουν τα γεγονότα αλλά προδίδουν και τα αισθήματα αυτών των προσώπων, σ΄αυτό το κομβόι προς τα σύνορα.

Μια πορεία που τη λες και Γολγοθά. Που τα παιδιά παραμένουν παιδιά κι ας τους έχουν ρημάξει την ηλικία, και ξεχνιούνται και παίζουν. Οπου οι άντρες πετάνε τα παιδιά τους στον αέρα και τα ξαναπιάνουν, όπως κάνουν οι μπαμπάδες παίζοντας μαζί τους, αιώνες τώρα. Οπου οι γυναίκες χαμογελάνε και δίνουν δύναμη, όπως κάνουν οι μανάδες σ’ όποια πατρίδα και να γεννήθηκαν, ό,τι θεό κι αν πιστεύουν.

Ναι, ένας θεός χρειάζεται σ΄αυτόν τον Γολγοθά, μια πίστη, μια προσευχή ότι θα είναι ανοιχτά τα σύνορα, ότι κάπου, κάποτε θα ξαναστήσεις ένα σπιτικό, ότι αυτός ο εφιάλτης θα τελειώσει.
Αλλά τα λόγια είναι φτώχεια. Οι λυγμοί της Σοφίας Ρομπόλη στο δελτίο της νοηματικής είπαν πολύ περισσότερα. Μια γυναίκα που (και ως διερμηνέας στο Θέατρο Κωφών) έχει αφιερώσει τη ζωή της στους ανθρώπους που μπορεί να μην ακούνε αλλά επικοινωνούνε.

Αυτοί βέβαια που αποφασίζουν γα τα παιδιά που περπατάνε ξυπόλυτα προς τα σύνορα, είναι και κουφοί και τυφλοί και σίγουρα δεν θα ξέρουν και ούτε θα συγκινούνται από τη γλώσσα του σώματος. Σσσσσ… συσκέπτονται (με ή χωρίς την Ελλάδα)!

protagon.gr