Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2009

Νάνος Βαλαωρίτης

η τέχνη είναι η έκφραση μιας υπαρξιακής ανησυχίας και αγωνίας δεν υπάρχει αμφιβολία. Αλλά υπάρχουν διάφοροι τρόποι έκφρασης αυτής της αγωνίας, δεν είναι έτσι; Στην Κατοχή κατηγορούσαν τον Ελύτη ότι ήτανε ο ποιητής της Κυριακής, ότι δεν έγραφε για τα ανοσιουργήματα που γινόντουσαν και τη φρίκη που υπήρχε γύρω του. Μπορεί όμως να πει κανείς και το αντίθετο ακριβώς, ότι δηλαδή ήταν μια άμυνα εναντίον της στυγνής πραγματικότητος της εποχής το να γράφει έτσι. Αυτό δικαιώθηκε, διότι το κοινό αυτό ήθελε, να ξεφύγει, να βρει τρόπο να αναπνεύσει. Και η τέχνη δεν παίζει μόνο το ρόλο της κάθαρσης, όπως λέει ο Αριστοτέλης μιλώντας για την τραγωδία. Η κάθαρση μπορεί να έρθει με διάφορους τρόπους και αναλόγως τον ποιητή. Υπάρχουν ποιητές οι οποίοι καταφέρνουν να το κάνουν αυτό συνδυάζοντας, ας πούμε, τη δυστυχία με την έκσταση, ιδίως αριστεροί που τους ονομάζω μετα-αποικιακούς διότι αντανακλούν την κατάσταση στην Ελλάδα - όπως ο Ρίτσος και ο Τάσος Λειβαδίτης για παράδειγμα. Αλλά υπάρχουν και άλλοι, όπως ο Σεφέρης, που δίνουν την ιστορική αγωνία. Είναι ένα δράμα ιστορικό η ποίηση του Σεφέρη, δεν χάνει όμως την υποκειμενικότητά της, δεν γίνεται ένα ψυχρό πράγμα, αντικειμενικό, συμμετέχει κι ο αναγνώστης στο δράμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι και ο πιο σοβαρός ποιητής δεν παίζει. Παίζει και ο Σεφέρης με τις λέξεις, με τις φράσεις. Άλλωστε το πρώτο του βιβλίο, «Η στροφή», κατάγεται από τους λεγόμενους «φανταιζίστ» ποιητές. Βλέπετε τι θέλω να πω; Είναι όλα αυτά συνδυασμένα, δεν μπορούμε να τα ξεχωρίσωμε. Οι λέξεις του Σεφέρη έχουν βάρος, ο Ελύτης όμως δεν το είπε ποτέ αυτό: «οι λέξεις μου έχουν ελαφράδα» δήλωνε, ανεβαίνουν, ενώ στον Σεφέρη βουλιάζουν… Είναι απλώς διαφορετική προοπτική στη γλώσσα επάνω…


Από την "Αυγή"
του Σταμάτη Μαυροειδή 23/11/09

Δεν υπάρχουν σχόλια: