Είναι αυτοί που δεν είναι πουθενά γραμμένοι.
Σε κανένα κατάστιχο. Τα χαρτιά τους, το μοναδικό τεκμήριο της ζωής τους που μπορεί να διαβαστεί, η μόνη γραπτή μαρτυρία της παρουσίας τους επί της γης, το μοναδικό ίχνος τους που μπορεί να διαβάσει ο νόμος, πολύ συχνά δεν αναγνωρίζονται ως έγκυρα είτε είναι χαμένα. Ο τρόμος μπροστά στην απουσία μιας βεβαίωσης, που να πιστοποιεί μια κάποια ταυτότητα, οδηγεί τους παράνομους μετανάστες σε μέρη κρυφά, μέρη που να μην τους εκθέτουν στο άγρυπνο και αδηφάγο μάτι του νόμου.
Μπορεί οι θεωρίες που διδάσκονται στα πανεπιστήμια να μιλούν για τον ξένο, για την κινητικότητα, για χαλαρά σύνορα ή και για μη σύνορα, στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης μηχανής που προχωρά με τους γνωστούς κανόνες της αγοράς προς ακόμα μεγαλύτερη κατανάλωση προϊόντων. Προϊόντων άχρηστων και διαρκώς ανακυκλούμενων στο όνομα της μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας: Πάρτε κι άλλους υπολογιστές, να μη μείνει κανείς έξω από το νέο μοντέλο, την προχωρημένη τεχνολογία, έστω κι αν δεν προλαβαίνει να την ενσωματώσει, να την κατανοήσει, να την χρειαστεί.
Οι θεωρίες ωστόσο αυτές αδυνατούν να συλλάβουν τις τεράστιες δυσκολίες που συναντά στην πραγματικότητα τόσο η διακίνηση των ιδεών και των έργων όσο και αυτή των ανθρώπων σε έναν κόσμο όπου, ακόμα και όταν τα ορατά σύνορα μοιάζουν πιο χαλαρά, τα σύνορα των προκαταλήψεων και των συμφερόντων αντιστέκονται πεισματικά σε κάθε «παράνομη», εκτός προγράμματος, διείσδυση. Μια τέτοια αδυναμία ανάγνωσης της σκληρής πραγματικότητας οφείλεται στο ότι οι συγκεκριμένες θεωρίες εκφέρονται στη μεγάλη τους πλειονότητα από ανθρώπους που δεν μπορούν ή αρνούνται να συνδέσουν θεωρία και πράξη, που εξορίζουν από τον ορίζοντά τους το πολιτικό.
Αντιλαμβάνονται δηλαδή τα πράγματα έξω από το πλαίσιο εκείνο που τα κάνει να υπάρχουν. Και όταν λέω πολιτικό, δεν εννοώ την κανονιστική αντίληψη που αναδύεται από την τυπική κατανομή της εξουσίας ανάμεσα στα κόμματα, τα συνδικάτα, το κεφάλαιο, τα Μέσα και τους άλλους θεσμούς στα κοινοβουλευτικά καθεστώτα και πολύ λιγότερο αυτήν που χαρακτήριζε τα ολιστικά καθεστώτα του περασμένου αιώνα και τους σημερινούς συνεχιστές τους. Το πολιτικό, όπως το εννοώ, δεν αντιμετωπίζει τους παράνομους ως άλλη μία αφαίρεση.
Δεν είναι νούμερα οι παράνομοι, δεν είναι κατηγορία. Είναι οι «νεκρές ψυχές» για τις οποίες μίλησε στο αριστούργημά του ο Νικολάι Γκόγκολ στις συνθήκες του 21ου αιώνα. Είναι αυτοί στους οποίους οι σημερινές κοινωνίες, άλλες σε μεγαλύτερο και άλλες σε μικρότερο βαθμό, άλλες βάναυσα και άλλες πιο κομψά, αποδίδουν τη δυσανεξία των πολιτισμικών τους μοντέλων, την αλλοτρίωση του κοινωνικού τους ιστού, την αποξένωση της ζωής τους.
Πέρα από τις καθησυχαστικές ρητορικές περί ξένων, «ξενότητας», φιλοξενίας κ.λ.π., ο ξένος παραμένει ένα αίνιγμα, ένα πρόβλημα και μια πρόκληση. Ο εξορκισμός της δυσκολίας, η απάντηση στην πρόκληση δεν μπορεί να προέλθει από εύπεπτα συνθήματα, ηθικολογικά ευχολόγια, πλαδαρές γενικεύσεις. Ο σεβασμός στον κάθε ξένο θα έπρεπε μάλλον να ξεκινήσει από την κατανόηση ότι ακόμα και αν στερείται χαρτιών, δεν στερείται ταυτότητας. Εχει μια δική του ιδιαίτερη ιστορία, μια δική του προσωπικότητα, που τον διαχωρίζει όχι μόνο από τα μέλη της δικής μας κοινωνίας αλλά και από τους άλλους ξένους, αυτούς που συνήθως βλέπουμε με θετική είτε αρνητική διάθεση σαν μια μάζα. Δεν είναι ένας μαζάνθρωπος ο ξένος και μάλιστα ο «παράνομος» ξένος. Μοναδικός και ανεπανάληπτος σαν κάθε ανθρώπινο πλάσμα, ο ξένος αποτελεί μια συγκεκριμένη κάθε φορά οντότητα, που απαιτεί την κατανόηση όλων αυτών που τον κατανέμουν, τον κατατέμνουν, τον αφαιρούν.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 24/11/09
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου