Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, στις 23 Οκτωβρίου, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τίμησαν την επέτειο γέννησης του Μάνου Χατζιδάκι. Ποικιλοτρόπως.
Όσοι αγαπούν αληθινά το έργο του ανέβασαν ένα τραγούδι ή ένα ποίημα ή ένα κείμενό του, από τα σχόλια ίσως που διάβαζε από μικροφώνου όταν ήταν διευθυντής του τρίτου προγράμματος.
Όσοι τον γνωρίζουν επιφανειακά μα τον φορούν στο πέτο τους για να φανούν καλλιεργημένοι, καληνύχτισαν πάλι τον «Κεμάλ». Θα βλαστημούσε ο Γκάτσος την ώρα που έγραψε τη φράση «αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ…» και έχουν φτάσει να τη μουρμουράνε ακόμα και οπαδοί κομμάτων μετά από εκλογικές ήττες, προσεχώς και ποδοσφαιρόφιλοι όταν θα χάνει η ομάδα τους. «Μακάρι» θα έλεγε στον Χατζιδάκι «να προτιμούσαν το “ό,τι και να γίνει, ό,τι και να λάχει κούντου λούνα βίνι τραγουδούν οι βλάχοι” που τους ταιριάζει γάντι!»
Ορισμένοι, τέλος, μας υπενθύμισαν ποιοί τον καιρό της σύγκρουσής του με την «Αυριανή» τον πρόδωσαν, συντάχθηκαν με τη «ρυπαρή φασιστική φυλλάδα», καθώς τη χαρακτήριζε ο Χατζιδάκις. Ονόματα βαριά, ιστορικά, αστέρες της Μεταπολίτευσης, στυλοβάτες του «προοδευτικού χώρου».
Δεν βλέπω το νόημα αυτής της υπόμνησης. Οι περισσότεροι έχουν πεθάνει ή βρίσκονται σε βαθύ γήρας. Θα αποκαθηλωθούν στα μάτια των νεότερων επειδή ήθελαν να τα έχουν καλά με τον πανίσχυρο τότε εκδότη Γιώργο Κουρή; Πολιτευόμενοι ήταν, στα ψηφαλάκια πόνταραν. Έτσι και συμμερίζονταν τις αρχές του Χατζιδάκι, δεν θα είχαν κάνει άλλα κι άλλα… Μερικούς άλλωστε τους συγχώρεσε, έμπρακτα, ο ίδιος.
Αλλού είναι το ενδιαφέρον ερώτημα. Εάν ζούσε στις μέρες μας ο Μάνος Χατζιδάκις, ποιους δεν θα άφηνε σε χλωρό κλαρί; Και ποιους θα αγκάλιαζε, ποιους θα προστάτευε με το κύρος και τη γενναιότητά του;
Δεν θα άντεχε τον θαυμασμό που εκφυλίζεται σε ανοίκεια οικειότητα. Εκείνους που θα τον προσφωνούσαν «Μάνο» και θα του μιλούσαν στον ενικό. Σε αντίθεση με τον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος έβρισκε στο μέγα πλήθος το μέγα πάθος, ο Χατζιδάκις ήταν εξαιρετικά εκλεκτικός, εάν μπορούσε θα διάλεγε τους ακροατές της μουσικής του έναν-έναν, όπως έκανε με τους φίλους του. Το ότι μετά τον θάνατό του έγινε εθνικό τοτέμ και τον επικαλούνται συχνά επί ματαίω, θα το έβρισκε -πιστεύω- αφόρητο.
Καθόλου δεν θα γούσταρε τους εμπόρους ακατέργαστων συναισθημάτων. Όσους πουλάνε χύμα ευαισθησία, δικαιωματισμό, επιδεικνύουν κραυγαλέα αλληλεγγύη προς τις διαφορετικότητες. Η απελευθέρωση, πίστευε ο Χατζιδάκις, απαιτεί κοινωνικούς αγώνες. Η ελευθερία όμως είναι ζήτημα αυστηρά προσωπικό. Κερδίζεται εντός μας. Με το «Μανούλα μου» στην «Οδό Ονείρων», ο Χατζιδάκις μίλησε πολύ πιο καίρια για την απαγορευμένη, την εξόριστη επιθυμία παρά εάν είχε υπογράψει δέκα μανιφέστα υπέρ των λοάτκι+. Με την ανεξαρτησία σκέψης, το προβοκατόρικο πνεύμα του, θα κορόιδευε κάθε ταμπέλα που φοράμε για να παρηγοριόμαστε ότι κάπου ανήκουμε.
Θα αγαπούσε σήμερα ο Μάνος Χατζιδάκις όποιον δεν εντάσσεται. Όποιον μένει σιωπηλός, παραδομένος στις σκέψεις του ή απλώς ρεμβάζει κοιτώντας έξω από το παράθυρο. Θα ένοιωθε μεγάλη τρυφερότητα προς τους ανθρώπους που μοχθούν για να μεγαλώσουν παιδιά, που τρομάζουν με τις τιμές στο σούπερ-μάρκετ, που ψάχνουν για μια δεύτερη δουλειά. Τους κούριερ, τους ντελιβεράδες, τους σεκιουριτάδες που μέσα στη στενή στολή τους ξεροσταλιάζουν φρουρώντας κρυστάλλινες πόρτες, τους οδηγούς που για να μην τους πάρει ο ύπνος ακούνε νυχτερινές εκπομπές στο ραδιόφωνο.
Πολιτικά, το 2015 θα είχε συνταχθεί αναφανδόν με το «Μένουμε Ευρώπη». Θα αποτελούσε στοιχειώδες χρέος προς τον εκλεκτό του Κωνσταντίνο Καραμανλή. Φόρο τιμής προς τα καλύτερα παιδιά της Κατοχής που μάχονταν για μια Ελλάδα απαλλαγμένη από την εθνική της μοναξιά και τη μιζέρια.
Σήμερα θα κοιτούσε, λέω, προς τα αριστερά. Η απουσία εναλλακτικής πρότασης θα τον τρόμαζε. Η σιγουριά τού «είμαι στη σωστή πλευρά της Ιστορίας» θα τον ενοχλούσε. Ως γνήσιος -μέχρι το μεδούλι- καλλιτέχνης, ο Μάνος Χατζιδάκις απεχθανόταν τις βεβαιότητες. Θελγόταν από την αμφιβολία.
Χρήστος Α. Χωμενίδης
Από τα ΝΕΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου