Δέκα σπουδαίες ταινίες δρόμου και περιπλάνησης

 

«Στον δρόμο, στον δρόμο, να σπάσουμε τον τρόμο» λέει το σύνθημα, και με έναν τρόπο οι ταινίες αυτές το κάνουν πράξη. Ταξίδια αναψυχής, περιπλανήσεις στο πουθενά, κυνηγημένοι στην παρανομία, ψάχνοντας ταυτότητα, ελπίδα, ή κάποιον αγαπημένο… τα ταξίδια μας αλλάζουν, μας πάνε κάπου, ακόμα και αν είναι στο πουθενά.

Ή όπως έγραφε ο Φόρστερ κάποτε…»Οι σιδηροδρομικοί σταθμοί είναι οι πύλες μας για το ένδοξο και το άγνωστο. Μέσα απ’ αυτούς περνάμε στην περιπέτεια και στο φως του ήλιου, και σ’ αυτούς -αλίμονο- επιστρέφουμε.»

The last detail (Το τελευταίο απόσμασμα) του Hal Ashby

Αφού πιάστηκε προσπαθόντας να κλέψει  χρήματα από το φιλανθρωπικό ταμείο που χρηματοδοτείται από τη σύζυγό του ναυάρχου, ο Larry Meadows (Ράντι Κουέιντ) συνοδεύεται  από τον Buddusky (Τζακ Νίκολσον) και τον Mule (Ότις Γιανγκ) στην στρατιωτική φυλακή στο Νιου Χαμσάιρ.  Καθώς ο νεαρός (18 χρονών) Meadows πρόκειται να μείνει φυλακισμένος για τα επόμενα οκτώ χρόνια, οι δύο άνδρες νοιώθουν την ανάγκη  να του προσφέρουν ένα τελευταίο Σαββατοκύριακο γεμάτο καταχρήσεις και κάθε είδους «αμαρτία» και «απόλαυση», για να ανακαλύψουν τελικά ότι είναι όλοι τους φυλακισμένοι στο σύστημα..
Μια εξαιρετική σάτιρα από τον Hal Ashby, έναν από τους πιο ανατρεπτικούς σκηνοθέτες της Αμερικής και ενας αριστουργηματικός Τζακ Νίκολσον.

Bring me the head of Alfredo Garcia (Φέρτε μου το κεφάλι του Αλφρέντο Γκαρσία)  Sam Peckinpah

 

Συγκλονιστικό όπως όλες οι ταινίες του Σαμ Πέκινπα.
Για την ταινία είχε γράψει ο Β. Ραφαηλίδης:
«Θέμα της ταινίας ο θάνατος – νέτα σκέτα και χωρίς προεκτάσεις. Πρωταγωνιστεί ένα κομμένο κεφάλι σκεπασμένο διαρκώς με λινάτσα και γαρνιρισμένο με παγάκια! Το κεφάλι αυτό οι κυνηγοί κεφαλών μπορούν να το πουλήσουν προς ένα εκατομμύριο δολάρια στον εκατομμυριούχο πατέρα της ατιμασμένης κόρης. Κι αρχίζει το κυνήγι απ’ τους ντεσπεράντος κάπου στο Μεξικό -ένα Μεξικό επιδεικτικά αντιφολκλορικό, θανατερό, βρώμικο. Όπου οι περί την κεφαλήν του μακαρίτη Αλφρέντο Γκαρσία (που ήταν μεγάλος γόης) σκοτώνονται σαν μύγες. Πάντα σε ρελαντί α- λά Πέκινπα. (Θυμηθείτε την Άγρια συμμορία). Ένα ρελαντί σαδιστικό και μακάβριο.
Η ταινία έχει έναν παράξενο, πολύ αργό ρυθμό σαν το βηματισμό των συνοδών μιας κηδείας. Τίποτα δεν διακόπτει αυτή τη μακάβρια αταραξία εκτός από ισόχρονα μοιρασμένους σκοτωμούς. Βλέπουμε, λοιπόν, πως το ρελαντί έχει κι ένα δεύτερο (αισθητικό) λόγο ύπαρξης. Η ιδιότητα του θανάτου δεν είναι επαρκής λόγος για να διαταραχτεί η νεκρική ατμόσφαιρα που διαποτίζει τα πάντα. Καημένε Σαμ! Γρήγορα σε βλέπουμε μακαρίτη! Την απελπισία σου την είδαμε και στις άλλες ταινίες σου. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε, όμως, ότι είναι τόσο βαθιά και τόσο απόλυτη».

Sans Toit, Ni Loi (Δίχως στέγη δίχως νόμο)- Agnes Varda

 

Η σπουδαία Ανιές Βαρντά δημιουργεί ένα καθηλωτικό πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας που ζει μη γνωρίζοντας που και πότε θα κοιμηθεί ή που και τι θα φάει, που θα πάει και που θα γυρίσει… Η Σαντρίν Μπονέρ παίζει την Μόνα Μπερζερόν, της οποίας το σώμα βρέθηκε παγωμένο σε ένα χαντάκι στην εναρκτήρια σκηνή, κάπου στη γαλλική εξοχή. Η ταινία είναι η περιπλάνηση των τελευταίων εβδομάδων της Μόνα, μέσα από τους ανθρώπους που συνάντησε.
Με τη διερεύνηση της ζωής μιας γυναίκας που υπάρχει έξω από τα συνηθισμένα όρια της σταθερότητας και την άνεση της οικογενειακής, μικροαστικής ζωής, η Βαρντά δείχνει το θάρρος και την επιμονή της Μόνα που ζει τη ζωή της με τους δικούς της όρους της ως μια ισχυρή, ανεξάρτητη, περιπλανώμενη, χωρίς κοινωνικούς περιορισμούς γυναίκα.

Bonnie and Clyde (Μπόνι και Κλάιντ) Arthur Penn

 Μια ριζοσπαστική ματιά στη ζωή των δύο πραγματικών ληστών τραπεζών, της Μπόνι Πάρκερ και του Κλάιντ Μπάροουζ από τον Άρθουρ Πενν. Οι περιπλανήσεις τους, οι σχέσεις τους, ο δρόμος, η βία, η καταστολή, η συντροφικότητα…Μια ταινία που τάραξε τα νερά την εποχή που πρωτοπροβλήθηκε, και που ακόμα και σήμερα θεωρείται σταθμός τόσο στο πολιτικό-κοινωνικό σινεμά, όσο και ως ταινία που σημάδεψε το νέο Αμερικάνικο σινεμά της δεκαετίας του 70.

Scarecrow (Το σκιάχτρο) - Jerry Schatzberg

Το Σκιάχτρο, μια κλασσική πλέον ταινία δρόμου, είναι μια ταινία που δεν βασίζεται στην πλοκή, αλλά στην διερεύνηση των χαρακτήρων. Ο Αλ Πατσίνο ως Φράνσις Λάιον, και ο Τζην Χάκμαν ως Μάξ, ενσαρκώνουν δύο άνδρες που προσπαθούν να ξανακερδίσουν τις ζωές τους. Το «σκιάχτρο» του τίτλου, προέρχεται από μια ιστορία που λέει ο Λάιον στον Μάξ.
Τα σκιάχτρα πάντα αντιπροσώπευαν έντονα συναισθήματα και σκέψεις, και προκαλούσαν  αισθήματα ανησυχίας και φόβου, πράγματα που βιώνουν και παίζουν σημαντικό ρόλο σε ο,τι κάνουν οι χαρακτήρες της ταινίας.

My Own Private Idaho( Το δικό μου Αιντάχο) -Gus Van Sant

 

«Είμαι γνώστης των δρόμων. Όλη η ζωή μου έχει την γεύση του δρόμου… », λέει ο ναρκοληπτικός Μάικ Γουότερς τον οποίο ενσαρκώνει ο Ρίβερ Φοίνιξ, ακριβώς πριν αποκοιμηθεί στον ανοικτό δρόμο στη μέση του πουθενά στο Άινταχο. Ο Μάικ, ο οποίος είχε εγκαταλειφθεί σε νεαρή ηλικία από τη μητέρα του, είναι χωρίς ρίζες και χωρίς μόνιμη κατοικία. Για το λόγο αυτό βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση της αγάπης, της φιλίας και της οικογένειας.
Ο Κιάνου Ριβς παίζει τον Σκότ, τον πλούσιο γιο ενός δημάρχου. Ο Μάικ και ο Σκότ είναι φίλοι, και ταξιδεύοντας από το Σιάτλ στο Πόρτλαντ στο Αϊντάχο και, στη συνέχεια,στη Ρώμη,  η ταινία αποτίει φόρο τιμής σε αυτούς που υπάρχουν στις παρυφές της κοινωνίας και ψάχνουν κάπου να ανοίκουν.
Μια σημαντική ταινία και στον άξονα του νέου Queer Cinema, το My own private Idaho του Γκας Βαν Σαντ άνοιξε την πόρτα και σε άλλες λιγότερο εμπορικές ταινίες ταινίες δρόμου.

It Happened One Night (Συνέβη μια νύχτα)- Frank Capra

 Μια τρελή κωμωδία του μεγάλου σκηνοθέτη Φρανκ Κάπρα  με πρωταγωνιστή τον Κλαρκ Γκέιμπλ, ως Πήτερ και την Κλωντέτ Κόλμπερτ ως Ελεν. Ο Πήτερ προσπαθεί να κάνει ενα αποκλειστικό ρεπορτάζ πάνω στην Έλεν, μια πλούσια κακομαθημένη σελέμπριτι της εποχής, που το έχει σκάσει από το σύζυγό της και κρύβεται. Ο πατέρας της ψάχνει να την βρει και οι δημοσιογράφοι όπως ο Πήτερ ελπίζουν να την βρουν πρώτη και να αποκαλύψουν το σκάνδαλο.
Όταν ο Πέτρος και η Έλεν καταλήγουν να ταξιδεύουν σε ένα λεωφορείο μαζί, στην αρχή τσακώνονται, αλλά τελικά ερωτεύονται.

Οι σκηνές στο λεωφορείο δείχνουν μια εξιδανικευμένη αίσθηση της κοινότητας, όπου όλοι τραγουδούν, γελούν, και μοιράζονται το πνεύμα του ταξιδιού.

Il Sorpasso (Ο φανφαρόνος) Dino Risi 

 Δεκαπενταύγουστος στην έρημη Pώμη, και ο 40χρονος Mπρούνο συναντά τον νεαρό και ντροπαλό Pομπέρτο και τον παρασύρει σε μια ξαφνική περιπλάνηση.Περνούν το βράδι στο παραθαλάσσιο σπίτι όπου παραθερίζουν η πρώην σύζυγος του Mπρούνο και η κόρη τους. Tην άλλη μέρα ξεκινούν ένα ταξίδι με αυτοκίνητο στην Ιταλική ύπαιθρο να βρουν την θεία του Μπρούνο, και την κοπέλα που είναι κρυφά ερωτευμένος ο Ρομπέρτο. Ενα ταξίδι ενός σαββατοκύριακου όπου οι εξαιρετικές ερμηνείες του Βιτόριο Γκασμαν, του Ζαν Λουί Τρεντινιάν, μαζί με το απολαυστικό και γλυκόπικρο σενάριο του Ρίζι μαζί με τους Ρουτζέρο Μακάρι και Ετορε Σκόλα  αποτυπώνουν με φυσικότητα στιγμές χαράς, μελαγχολίας και κωμικών εκρήξεων, κρατώντας για το τέλος τη βαριά σκιά του τραγικού. 

Στα μέσα του φιλμ, ο Ρομπέρτο εξομολογείται στον Μπρούνο, «Τώρα βλέπω ότι είναι πιο εύκολο να γίνω φίλος με έναν τελείως ξένο,» Μια ταινία που εκτός των άλλων, ήταν και η βασική επιρροή του Αλεξάντερ Πέιν όταν έκανε το sideways.

Badlands (1973)- Terrence Malick

 

Βασισμένο στην αληθινή ιστορία του Καρόλου Στάρκγουέδερ και τις Κάριλ Αν Φουγκέιτ, το badlands αποθέωσε τους  Μάρτιν Σιν (κιτ) και Σίσι Σπέισεκ (Holly) και εισήγαγε στον κόσμο του κινηματογράφου τον μεγάλο «ποιητή» της εικόνας, Τέρενς Μάλικ.
Αντί να μείνει σε μια πιστή αναπαράσταση της ιστορίας των δολοφονιών που έγιναν στη Νεμπράσκα κατά τη διάρκεια του 1958, ο Μάλικ επιλέγει μια πιο λυρική αφήγηση και σκηνοθεσία. Οι μαγικές εικόνες της φύσης και των «νεκρών χρόνων» που κάνει και συνέχισε να κάνει με εξαιρετικό τρόπο στις ταινίες του, η αφαίρεση αλλά ταυτόχρονα και η βαθιά συγκίνηση που αποπνέει η ταινία και οι ερμηνείες των Σιν και Σπέισεκ την καθιστούν μοναδική και αξεπέραστη ακόμα και σήμερα.

Paris Texas (Παρίσι-Τέξας) Wim Wenders

 

Η πιο κλασσική ταινία δρόμου, ή τουλάχιστον αυτή που έρχεται στο μυαλό των περισσότερων όταν μιλάμε γι αυτό το είδος ταινιών.
Ενας εξαιρετικός σιωπηλός Χάρι Ντιν Στάντον, υποδειώμενος τον Τράβις Χέντερσον, οδηγείται από τον αδελφό του στο σπίτι του όπου προσπαθεί να ξαναχτίσει την σχέση του με τον οκτάχρονο γιο του. Μαζί, ξεκινούν ενα ταξίδι περιπλάνησης ψάχνοντας την εξαφανισμένη γυναίκα του, την μοναδική Ναστάζια Κίνσκι. Η σκηνή με το τηλέφωνο έχει χαρακτεί στη μνήμη όσων έχουν δει την ταινία, μαζί η μουσική του Ράι Κούντερ και οι πονεμένες χαρακιές στο πρόσωπο του Στάντον. 
Τίποτα από όλα αυτά όμως δεν θα ήταν τόσο δυνατό, χωρίς το σενάριο του Σαμ Σέπαρντ που στα θέματα της Δύσης, της αποξένωσης και της ανδρικής συμπεριφοράς έχει κάνει αριστουργήματα. 

Hit & Run