Πέμπτη 30 Ιουνίου 2016

Γραφή παρανόμων

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Περικλής, στη δημηγορία του πριν από την κήρυξη του πολέμου με τη Σπάρτη, παρότι ο ίδιος υποστηρίζει πως είναι η μόνη λύση, καλεί τους Αθηναίους να μην ψηφίσουν ελαφρά τη καρδία. Τους υπενθυμίζει πως αλλιώς συμπεριφέρονται οι άνθρωποι όταν καλούνται να αποφασίσουν και αλλιώς όταν βρεθούν αντιμέτωποι με τις συνέπειες όσων αποφάσισαν.

Ο Περικλής ήταν δημαγωγός. Αν δεν ήταν, δεν θα είχε καταφέρει να δώσει το όνομά του σε έναν αιώνα Ιστορίας. Εξάλλου η λέξη «δημαγωγός», αυτός που άγει τον δήμο, δεν είχε απαραιτήτως αρνητική σημασία τον καιρό εκείνο. Δεν μπορούσε να υπάρξει δημοκρατία χωρίς δημαγωγούς.
Ο Κλέων, ο περίφημος βυρσοδέψης στους «Ιππής» του Αριστοφάνη, μπορεί να ήταν δημαγωγός, αλλά ήξερε να αναλαμβάνει και τις ευθύνες της ρητορείας του. Ζήτησε από τους Αθηναίους να του δώσουν στρατό για να φέρει σιδηροδέσμιους τους τριακόσιους Σπαρτιάτες που είχε αποκλείσει ο στρατηγός Δημοσθένης στη Σφακτηρία και το έκανε. Τους υποσχέθηκε πως θα τα καταφέρει σε είκοσι ημέρες και τα κατάφερε.

Ο Θουκυδίδης, θαυμαστής του Περικλή, δεν φέρεται και με μεγάλη λεπτότητα στον Κλέωνα. Λογικόν, αφού αυτός ήταν ο βασικός υπεύθυνος για την καταδίκη του σε ισόβια εξορία. Εξαιτίας της οποίας εξορίας, όπως λέει ο ίδιος, έγραψε την Ιστορία του. Αρα εμείς οι μεταγενέστεροι μάλλον ευγνωμοσύνη χρωστούμε στον Κλέωνα.

Δεν αναφέρω τυχαία τον Θουκυδίδη και τους ήρωες της Ιστορίας του. Αναλογίζομαι ότι, το 1914, στα διώροφα κόκκινα λεωφορεία του Λονδίνου υπήρχαν αφίσες με αποσπάσματα από τον «Επιτάφιό» του για να ενθαρρύνουν τους στρατιώτες που έφευγαν για το μέτωπο.

Ο ελληνιστής Bernard Knox, αν θυμάμαι καλά, έλεγε πως έως τον Δεύτερο Πόλεμο οι κλασσικές σπουδές ήταν το διαβατήριο για τη δημόσια διοίκηση στη Βρετανία. Σήμερα, έχουν καταντήσει το διαβατήριο για το ταμείο ανεργίας.

Τα δημοψηφίσματα, κοινώς η άμεση δημοκρατία, έχουν αγιοποιηθεί από τον αντιευρωπαϊκό λαϊκισμό. Ξεκίνησαν το 2005, με το σχέδιο του ευρωπαϊκού Συντάγματος, έγινε το περυσινό δικό μας –α λα γκρέκα, κοινώς δεν βαριέσαι– και τώρα κοντεύουν να γίνουν ο μοχλός της ευρωπαϊκής αποσύνθεσης. Η κυρία Λεπέν υποσχέθηκε ότι αν εκλεγεί θα προκηρύξει εντός έξι μηνών δημοψήφισμα για την έξοδο της Γαλλίας από την Ευρώπη.

Η άμεση δημοκρατία έχει τους δικούς της κανόνες. Αν οι ψηφοφόροι αντιληφθούν τις συνέπειες της ψήφου τους μπορούν να την ανακαλέσουν την επομένη. Οπως έγινε με τους Αθηναίους και τη Μυτιλήνη. Υπήρχε και η «γραφή παρανόμων», που καταδίκαζε σε βαρύτατα πρόστιμα όσους παρέσυραν τον δήμο να ψηφίσει κατά των συμφερόντων του.

Σκέψη χαιρέκακη για το τέλος. Φαντάζομαι τον κ. Τσίπρα να τηλεφωνεί στην κ. Μέρκελ και να της λέει: «Αν χρειαστείτε κάτι, μη διστάσετε να μου το ζητήσετε. Οποια ώρα της ημέρας ή της νύχτας, μ’ αυτούς που μπλέξαμε».

Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Το κόστος της «τζάμπα μαγκιάς»

ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ

Οι «μαγκιές», πολιτικές και άλλες, πληρώνονται ακριβά. Τα παραδείγματα, πολλά και νωπά. Κανείς δεν ξέρει πόσο κόστισε η «μαγκιά» της πρώτης περιόδου της κυβέρνησης Τσίπρα, σίγουρα όμως κινείται στη σφαίρα των πολλών δισεκατομμυρίων.

Ο Ερντογάν πληρώνει τώρα τις δικές του «μαγκιές». Επαιξε και έχασε σε σχέση με τη Ρωσία και το Ισραήλ. Τα αδειανά τουρκικά παράλια και οι χαμένες μπίζνες φανερώνουν το τεράστιο κόστος που επωμίσθηκε η Τουρκία. Δεν είναι εύκολο για έναν ηγέτη σαν τον Ερντογάν να ζητήσει συγγνώμη και να κάνει τη δική του κωλοτούμπα στην παγκόσμια σκηνή. Πρέπει να είναι άθλος για τους γύρω του να τον πείσουν για την ανάγκη της κωλοτούμπας και εξαιρετικά επώδυνο για τον ίδιο να την κάνει. Είναι όμως τα καταραμένα οικονομικά δεδομένα που έχουν έναν αμείλικτο τρόπο να επιβάλλονται ακόμη και στους πιο αποφασισμένους ή αλαζονικούς ηγέτες...

Μεθάει ένας ηγέτης την ώρα που κάνει τη «μαγκιά» του και αποθεώνεται, αλλά ξεμεθάει, μαζί με τον λαό του, μόλις ξημερώσει η επόμενη ημέρα με τις παρενέργειές της και τον πονοκέφαλο που φέρνει πάντα η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας.

Τώρα έχουμε τους Βρετανούς που έκαναν τη δική τους «μαγκιά» με το δημοψήφισμα. Δεν μοιάζουν να έχουν συνειδητοποιήσει την πραγματική ζημιά που θα υποστούν η οικονομία και η ισχύς τους σε διεθνές επίπεδο. Οι θυμωμένοι ψηφοφόροι άκουσαν τις σειρήνες του λαϊκισμού και πείσθηκαν για το Brexit, χωρίς κανείς να τους έχει παρουσιάσει ένα ρεαλιστικό Plan B. Εχω την υποψία ότι η Γερμανίδα καγκελάριος δοκιμάζει τη «μέθοδο Τσίπρα» απέναντι στη Μ. Βρετανία. Αποφεύγει την όξυνση και τις άγαρμπες ακρότητες, κερδίζοντας χρόνο. Ελπίζει ίσως έτσι ότι οι Βρετανοί, πολιτικοί και πολίτες, θα καταλάβουν το μέγεθος του κόστους της απόφασής τους. Ισως ακόμη να θεωρεί πλέον ότι στην πολιτική όλα γίνονται, αφού έχει δει τον δικό μας πρωθυπουργό να μετατρέπεται από ακραίος αντισυστημικός ηγέτης σε αξιόπιστο συνομιλητή που «δεν λέει ποτέ ψέματα». Την έκβαση της βρετανικής «μαγκιάς» δεν μπορούμε να την προβλέψουμε με ευκολία.

Η Ιστορία γράφεται και πάει μπροστά με «μαγκιές», αυτό το γνωρίζουμε. Πολλές ρήξεις και τομές δεν θα είχαν γίνει χωρίς παράλογες κινήσεις. Οταν επισημαίνουμε το κόστος διαφόρων ειδών «μαγκιάς», δεν είναι επειδή λατρεύουμε την αδράνεια ή τη διατήρηση του στάτους κβο. Απλώς να επισημάνουμε ότι όταν πίσω από τις «μαγκιές» δεν υπάρχει σχέδιο ή παράτολμο θάρρος ή, ακόμη καλύτερα, και τα δύο, η καταστροφή παραμονεύει. Να το πούμε και απλά, λαϊκά; Τζάμπα μαγκιά δεν υπάρχει, ούτε στις διεθνείς σχέσεις...
Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Δευτέρα 27 Ιουνίου 2016

Το τέλος των βεβαιοτήτων

ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ

Π​​έρυσι τέτοια εποχή ένιωσα για πρώτη φορά την ανασφάλεια που επιφυλάσσει η Ιστορία κάθε 50-60 χρόνια. Τις ημέρες πριν από το δημοψήφισμα, δεν ήξερα αν η Ελλάδα θα βρισκόταν στη σωστή πλευρά της Ιστορίας για πολύ ακόμη, αν θα εξελισσόταν από μια αστική ημιευρωπαϊκή δημοκρατία σε κάτι άλλο. Δεν ήταν εύκολο για εμάς που μεγαλώσαμε με την πεποίθηση ότι μερικά πράγματα είναι δεδομένα και αυτονόητα.

Η δική μας «πλαστική» γενιά ανατράφηκε πιστεύοντας ότι κάθε χρονιά θα είναι καλύτερη από την προηγούμενη, ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να βρίσκεται στο ασφαλές «λιμάνι» της Δύσης και θα έχει μια γραμμικά ανοδική πορεία. Η κρίση που χτύπησε τη χώρα το 2009 γκρέμισε πολλές από αυτές τις βεβαιότητες. Είχε όμως κανείς την, σχεδόν μεταφυσική, πεποίθηση ότι θα περπατούσαμε δίπλα στην άβυσσο χωρίς να πέσουμε σε αυτήν. Και όντως φτάσαμε κοντά, αλλά το ένστικτο αυτοσυντήρησης μας κράτησε από το σάλτο μορτάλε. Προτιμήσαμε το τέλμα από την άβυσσο.

Τώρα όμως φαίνεται πολύ καθαρά ότι δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτήν την κρίση. Αφορά όλο τον κόσμο και κυρίως τη Δύση. Θυμάμαι πριν από πολλά χρόνια τον κ. Μπαρόζο να λέει σε ένα συνέδριο ότι κανείς δεν θα πρέπει να αποκλείει τίποτα από εδώ και πέρα στην Ευρώπη, ούτε κινήματα εθνικολαϊκισμού ούτε δικτατορίες, τίποτα. Το απέδιδε στη νομοτελειακή συγκριτική φτωχοποίηση της Ευρώπης. Μου είχε φανεί παράλογο όταν το έλεγε, αλλά προφανώς έβλεπε πράγματα στον ορίζοντα που οι υπόλοιποι αγνοούσαμε. Και επίσης θυμάμαι σε ένα άλλο συνέδριο τον κ. Κάμερον να εξηγεί γιατί αποφάσισε να εξαγγείλει το δημοψήφισμα.

Ηταν τόσο σαφές ότι έπαιρνε μια ιστορική απόφαση έχοντας στο μυαλό του εσωκομματικές ισορροπίες, δημοσκοπήσεις και τίποτε άλλο... Εκπροσωπεί ίσως, περισσότερο από κάθε άλλον, τον «πλαστικό» ηγέτη που μοιάζει εντελώς ανεπαρκής σε μια πυκνή και απρόβλεπτη εποχή.

Εδώ βρισκόμαστε, όμως, τώρα. Το τσουνάμι του λαϊκισμού σαρώνει το αμερικανικό πολιτικό σκηνικό και την Ευρώπη. Οι πολίτες που νιώθουν ανασφάλεια στο «τρελό τρένο» της παγκοσμιοποίησης φωνάζουν στους ηγέτες τους «σταματήστε το να κατέβω». Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους έχουν δώσει βήμα έκφρασης, προσάναμμα για την οργή τους· βοήθησαν στο να μεγαλώσει απίστευτα το χάσμα ανάμεσα σε αυτούς και τις ελίτ, τα μέσα ενημέρωσης, το όποιο κατεστημένο. Η μετανάστευση και η συζήτηση γύρω από το Ισλάμ τούς σπρώχνει στα άκρα.
Πολλές φορές δεν είναι καθαρά οικονομικοί οι λόγοι της οργής. Ο πιο κατάλληλος όρος που έχω διαβάσει είναι η έννοια του prekariat, σε αντίθεση με τον proletariat. Δυσκολεύομαι να μεταφράσω τον όρο, αλλά αναφέρεται στον άνθρωπο που νιώθει συνεχή ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το μέλλον του. Μπορεί ο ίδιος να τα βγάζει πέρα, όμως δεν είναι διόλου βέβαιος ότι θα μπορέσει να συνεχίσει να ζει έτσι ή αν τα παιδιά του θα έχουν το ίδιο επίπεδο ζωής.

Η Ελλάδα βρέθηκε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας μετά το δικό μας δημοψήφισμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η περιπέτειά μας τέλειωσε. Ενα πρόβλημα είναι πως είμαστε ένα ανερμάτιστο καράβι που θα πλέει σε ένα πολύ ταραγμένο πέλαγος. Το άλλο είναι ότι πέρυσι τέτοια εποχή πολλοί σκέπτονταν να φύγουν για να βρουν ένα καλύτερο αύριο κάπου αλλού στην Ευρώπη αν τα πράγματα πήγαιναν εντελώς στραβά. Ξαφνικά νιώθουν, όλοι νιώθουμε, ότι η ήπειρός μας ξανασκοτεινιάζει και ότι βεβαιότητες και ασφαλή «λιμάνια» δεν υπάρχουν ούτε εντός αλλά ούτε και εκτός. Πώς το λέει το κινέζικο ρητό; «Μακάρι να ζήσεις σε ενδιαφέρουσες εποχές», «May you live in interesting times»... Παράπονο δεν έχουμε.
Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Κυριακή 26 Ιουνίου 2016

BREXIT




Η Ευρώπη δεν είναι στα καλύτερα της τόσο από την προσήλωση σε μια πολύ αυστηρή πολιτική λιτότητας από την Γερμανία, όσο και άλλα όπως το μεταναστευτικό, την άνοδο του εθνικισμού κλπ…


Το να πανηγυρίζεις για το  Brexit όμως, μαζί με τους λαϊκιστές της, τα φασιστοειδή της και την ξενοφοβία τους, τους συντηρητικούς της Μ. Βρετανίας, και τα άλλα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης και να δηλώνεις «αριστερός», στις ιδέες σου, όχι απαραίτητα και κομματικά, είναι φυσιολογικό??? 


Είναι φυσιολογικό κάποιος «αριστερός» να συντάσσεται με τον γελοίο τον Φάρατζ, την Λεπέν και τους άλλους ξενοφοβικούς, ακροδεξιούς από την Ουγγαρία και άλλες χώρες επειδή, για διάφορους λόγους, είναι αντίθετος με την Ευρωπαϊκή Ένωση ?


Είναι φυσιολογικό κάποιος να συντάσσεται μαζί τους, για να εκτονώσει τον θυμό του για τα όσα βιώνει, αποτέλεσμα της ανίκανης διαχείρισης της χώρας του, του μεγάλου φαγοποτιού, της τεράστιας φοροδιαφυγής, του λαϊκισμού και της πελατειακής πολιτικής??

Χαίρεται το στρίφωμα, που αρχίζει να ξηλώνεται, λέει, το πουλόβερ της Ευρώπης.. Χαίρεται.. 

Ο έξυπνος μαθαίνει από τα λάθη των άλλων,
οι περισσότεροι μαθαίνουν από τα λάθη τους και
οι βλάκες δεν μαθαίνουν ποτέ

ΥΓ.1

Ο Κυρίτσης αναχωρεί εσπευσμένα για Λονδίνο, προκειμένου να οργανώσει τους Brexit να τιμωρήσουν, φορολογικά, τους Brimain.

ΥΓ.2
Ο Λαφαζάνης ψάχνει από προχτές την διεύθυνση του Νομισματοκοπείου της Αγγλίας.

ΥΓ.3 
Ο Τσίπρας, με έντονα τα σημάδια του Έρπη πάλι, ξαναθυμάται τα δικά του  



Ήλθε, Είδε και Απήλθε!

Tου Θεόδωρου Μεσσηνέζη

image

Αχ, φίλοι μου! Πώς να το κάνουμε!  Η ζωή έχει δυο μπάντες! Δηλαδή δυο πλευρές. Μια «μουρτζούκο» , βαριά και σοβαρή , και μια χαρούμενη , παιχνιδιάρα και αστεία! Η πρώτη, η σοβαρή, μ’ έχει κουράσει ψυχικά και για το λόγο αυτό , σήμερα είπα να δω τη Ζωή  από την άλλη της μπάντα , την αστεία !

Ήλθε λοιπόν στη Λέσβο, κεφάτος και γελαστός. Είδε προσεκτικά. Μας είπε λόγια γλυκά παρηγοριάς  και απήλθε, ακόμη πιο χαρούμενος και ασφαλής, μια και για κάθε ενδεχόμενο, τον είχαμε «φιλέψει» με ένα ολοκαίνουριο σωσίβιο, όπως αυτά που χρησιμοποιούν οι Πρόσφυγες. 

Ναι καλά καταλάβατε . Για τον φίλτατο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) , τον αγαπητό κύριο Μπαν Γκι Μουν , μιλώ ! Στα Αγγλικά το όνομά του θα μπορούσε να γραφότανε « Bang Gi Moon !»;Όπως γράφεται το φεγγάρι στα Αγγλικά : «moon»  κι η πανσέληνος «full moon» , δηλαδή πλήρης σελήνη ! 

Έτσι λοιπόν. Ήλθε ,είδε και απήλθε ! μας καλόπιασε με μερικές κουβεντούλες. Αλλά μας φώτισε ; Δηλαδή μας είπε τι σκοπεύει να κάνει ή να κάνουν όλοι τους αυτοί οι εκ μακρόθεν «ορώντες» τα συμβαίνοντα στο όμορφο Νησί μας και γενικώς στη Πατρίδα μας; Μάλλον όχι !  Αν ερχότανε , τουλάχιστον στις 13 του Ιούνη ή 10 του Ιούλη που είχαμε τότε και θα έχουμε ξανά  Πανσέληνο , ίσως τότε τα «δυο φεγγάρια μαζί , «Bang gi moon» το ένα «full moon» το άλλο , κατορθώνανε κάτι να κάνουν ! Να μας φωτίσουν και τα δυο συγχρόνως λίγο, μπας και βλέπαμε ή και δούμε κι εμείς,  μια «άσπρη μέρα , έστω και μια άσπρη νύχτα!» 

Αλλά φίλοι μου, τα λόγια είναι φθηνά. Τα λόγια πετάνε, φεύγουν, χάνονται ξεχνιούνται . Γι’ αυτό τα λένε και «έπεα πτερόεντα»!
Ό,τι και αν μας πούν αυτοί, είτε «Φεγγάρια» είναι ή και Ήλιοι», ό,τι και να πούν , «γιατρειά» με τα λόγια ας μη περιμένουμε!   Με «χαπάκια και μαντζούνια» καμιά οριστική «γιατρειά» δεν προήλθε ποτέ. Νυστέρι και μάλιστα βαθύ νυστέρι , εγχείριση, χρειάζεται ! 

Αν δεν βάλουν βαθιά το νυστέρι , να υποχρεώσουν όλους αυτούς που κάνουν κριτική εξ αποστάσεως, να αναλάβουν και αυτοί, έμπρακτα τις ευθύνες τους και τις υποχρεώσεις που υποτίθεται ότι ως μέλη του ΟΗΕ και της ΕΟΚ έχουν, και να δεχθούν να πάρουν και αυτοί κοντά τους, την αναλογούσα  μερίδα Προσφύγων και Μεταναστών, που τους αναλογεί βάσει του γηγενούς πληθυσμού τους. Αλλά να πείσουν  και την παμπόνηρη Τουρκία να σταματήσει να μας τους στέλνει , Εεεεε τότε θα έλθει η στιγμή που σε κάθε Έλληνα (αν έχει μείνει κανένας) θα αντιστοιχεί και ένας πρόσφυγας ή μετανάστης !  Τότε θα ψάχνουν να βρούν την ΕΛΛΑΔΗΣΤΑΝ  αλλά χωρίς Έλληνες πιά !!.- Με γειά μας!!!!   Ας σταματήσουν λοιπόν τα λόγια. Φτάνουν όσα ακούσαμε μέχρι εδώ. Τώρα πρέπει , επιτέλους να δούμε και πράξεις  ουσίας!!!

Θ.Σ.Μ. 19/06/16

Από Palmografos.com: 

Αδύναμοι σε έναν κόσμο που αλλάζει

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Σε έναν κόσμο που αλλάζει, σημασία έχει να κρατάς τη θέση σου στο κεντρικό πλαίσιο του προβληματισμού. Η Ελλάδα, ως χώρα που τα τελευταία χρόνια πρωταγωνιστεί αρνητικά ως μία πολιτική οντότητα με θέσεις ασύνδετες με τον κορμό του διεθνούς προβληματισμού, οφείλει, όπως και όλες οι χώρες, να επαναπροσδιορίσει το στίγμα της. Περισσότερο παρά ποτέ, αντιλαμβάνεται κανείς στην Ελλάδα την «ατυχία» να έχει μία κυβέρνηση με αδυναμία (για να το πει κανείς κομψά) κατανόησης του διεθνούς πλαισίου και με σαφή αμηχανία (για να το διατυπώσει κανείς ευγενικά) ορισμού ενός εθνικά συμφέροντος ευρωπαϊκού χαρακτήρα.

Θα έλεγε κανείς βεβαίως ότι μετά το Brexit, και παρά τη σύνθετη αιτιολόγησή του, ενθαρρύνονται διεθνώς οι φωνές της εσωστρέφειας, της ξενοφοβίας και της δημαγωγίας. Είναι σαφώς μία εύκολη και ίσως απλοϊκή τοποθέτηση, που δείχνει να υποτιμά το ρευστό, αντίρροπο και πολύπτυχο μιας τέτοιας εξέλιξης. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι πλέον οι πιο αδύναμες και εξαρτημένες χώρες βρίσκονται σε ακόμη πιο εύθραυστη θέση.

Η επίδραση του Brexit θα είναι μακρά, αλλά ήδη επιχειρεί ο καθένας να φανταστεί το αύριο της Ευρώπης. Φυγόκεντρες και κεντρομόλες δυνάμεις θα αναπτυχθούν. Η ορμή του αντιευρωπαϊκού λαϊκισμού θα αντιμετωπίσει την αναζωπύρωση, ενδεχομένως, του παλιού ευρωπαϊκού κανόνα, όπως αυτός μπορεί πλέον να εκφραστεί. Είναι πιθανόν, η εικόνα και η αίσθηση της αποσυσπείρωσης να αντισταθμιστεί σταδιακά από την ανάγκη ανασύνθεσης και πολιτικής αναγέννησης. Αυτό όμως που μοιάζει πλέον χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι η βαθιά διχαστική αντίληψη της πραγματικότητας και η συνύπαρξη δύο ισχυρών και αντίπαλων κόσμων. Η διασπορά και αποδοχή απόψεων που μόλις πριν από δέκα χρόνια θα ήταν τουλάχιστον γραφικές και περιθωριακές, είναι η νέα πραγματικότητα που πρέπει να αναγνωρίσουμε.

Η ελληνική περίπτωση θα απασχολεί ολοένα και λιγότερο. Χωρίς παραγωγική βάση, χωρίς πρότυπα προόδου, με αφανισμένο ιδιωτικό τομέα και με ιδεοληπτική χρήση της εκπαιδευτικής πολιτικής, η Ελλάδα έχει τοποθετηθεί με δική της επιλογή σε θέση υψηλού κινδύνου. Περισσότερο παρά ποτέ, χρειάζεται να ακούν οι Ελληνες πολίτες θέσεις σώφρονες, ρεαλιστικές και ψύχραιμες. Είναι θέμα επιβίωσης.
Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Πέμπτη 23 Ιουνίου 2016

Η χώρα θα βιώσει μια άδικη ύφεση

Του Παναγιώτη Γκλαβίνη
 
Η ανάπτυξη δεν εξαγγέλλεται, ούτε διατάσσεται, ούτε επιβάλλεται με νομοθετικά μέτρα. Ούτε και μπορείς να ζητάς από την οικονομία σου να αναπτυχθεί εδώ και τώρα, όταν επί ενάμιση χρόνο την έχεις στεγνώσει προκαλώντας bank run, μην εισπράττοντας δόσεις και επιβάλλοντας capital controls. Βάζοντάς της, μάλιστα, και περιορισμούς με τη μορφή επιθετικών προσδιορισμών, όπως «δίκαιη» ανάπτυξη.

Η ανάπτυξη έχει έναν μόνο επιθετικό προσδιορισμό κι αυτός είναι «βιώσιμη». Όλα τα άλλα είναι λόγια του αέρα μαθητευόμενων μάγων. Εκτός αν με το «δίκαιη», οι ανεξάντλητοι στην προπαγάνδα κυβερνώντες εννοούν τον πλούτο που καραδοκούν να αναδιανείμουν, αφού όμως πρώτα κάποιος άλλος τον δημιουργήσει.

Όπως και να την ονομάσεις, βέβαια, ένας μόνο δρόμος υπάρχει για να ’ρθει η ανάπτυξη: οι επενδύσεις.
Ποιος, όμως, θα επενδύσει στην Ελλάδα σήμερα; Θα επενδύσει, άραγε, το κράτος; Με τι λεφτά! Θα επενδύσει ο ιδιωτικός τομέας; Πώς θα γίνει αυτό; Διότι, για να γίνουν επενδύσεις, θα πρέπει και να χρηματοδοτηθούν. Ποιος, λοιπόν, θα χρηματοδοτήσει το κόστος υλοποίησης νέων επενδυτικών σχεδίων στη χώρα;

α) Η αυξημένη ζήτηση. Με άλλα λόγια, η κατανάλωση, το παλιό, γνωστό και δοκιμασμένο, ελληνικό πρότυπο (μη βιώσιμης) ανάπτυξης, που κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος το 2010, διότι ακριβώς δεν ήταν βιώσιμο. Βέβαια, η αύξηση της ζήτησης μπορεί πράγματι να ωθήσει έναν επιχειρηματία να ανοίξει μια δουλειά ή να επεκτείνει μια υφιστάμενη. Αύξηση της ζήτησης, ωστόσο, δεν πρόκειται να υπάρξει, για τον απλούστατο λόγο ότι τα μέτρα που ελήφθησαν τελευταία είναι υφεσιακά, όπως ομολογούν και οι ίδιοι οι κυβερνώντες.

β) Οι δημόσιες επενδύσεις ή οι κρατικές ενισχύσεις. Το παλιό καλό μοντέλο της κρατικοδίαιτης ανάπτυξης, που τέλειωσε κι αυτό με την κρίση. Το 2010 ήρθε η ώρα να το πληρώσουμε. Και το πληρώσαμε κι αυτό πανάκριβα. Τώρα, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων περικόπτεται, ενώ τα λεφτά του ΕΣΠΑ δεν απορροφώνται, για τους ίδιους λόγους που δεν γίνονται επενδύσεις γενικώς. Ούτως ή άλλως, δεν φτάνουν για να δημιουργήσουν όση ανάπτυξη χρειαζόμαστε προκειμένου να πετύχουμε τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που υποσχεθήκαμε.

Η οικονομία μας αντιμετωπίζει την πρόκληση της επίτευξης ενός υψηλού πλεονάσματος το 2018, εκκινώντας από θέση ύφεσης, στην οποία βρίσκεται εδώ και ένα χρόνο. Αυτό την υποχρεώνει από τη μια να μειώνει τις δημόσιες δαπάνες, περιορίζοντας τις δυνατότητες κρατικής ενίσχυσης της επενδυτικής δραστηριότητας, από την άλλη να αυξάνει τα δημόσια έσοδα, αφαιρώντας αναπτυξιακούς πόρους από την οικονομία. Υπό τις συνθήκες αυτές, ανάπτυξη μέσω αύξησης της ζήτησης ή δημοσίων επενδύσεων αποκλείεται να πετύχουμε.
Μήπως, λοιπόν, μπορεί να χρηματοδοτηθεί με άλλο τρόπο η ανάπτυξη;

γ) Ίδια κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν νέα επενδυτικά σχέδια, οι επιχειρήσεις δεν έχουν. Ως επί το πλείστον, έχουν χρέη και όσες έχουν βγάλει τα διαθέσιμά τους έξω, σκέφτονται περισσότερο να τα ακολουθήσουν παρά να τα φέρουν πίσω για να τα επενδύσουν.

δ) Το Χρηματιστήριο δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει αυξήσεις κεφαλαίου των εισηγμένων εταιριών, ώστε να υλοποιήσουν νέα επενδυτικά σχέδια. Η διεθνής συγκυρία, άλλωστε, κάθε άλλο παρά ευοίωνη είναι για τις επενδύσεις σε μετοχές και αυτό, περιέργως, το βιώνει και το ελληνικό χρηματιστήριο, αν και υποτιμημένο.

ε) Οι τράπεζες, τέλος, αντί να διοχετεύουν ρευστότητα στην ιδιωτική οικονομία, την αποστεγνώνουν κι από τους πόρους που δεν πρόλαβε στο μεταξύ να εξαντλήσει η υπερφορολόγηση. Η επιστροφή των καταθέσεων ανακόπηκε βίαια το φθινόπωρο του 2014 και έκτοτε η τάση αναστράφηκε, για να επιδεινωθεί δραματικά στη συνέχεια. Στο μεταξύ, η ύφεση (μήτηρ πάσης κακίας) συνεχίζει να κοκκινίζει δάνεια και όλα δείχνουν πως οι τράπεζες θα χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση.
Τι μένει, λοιπόν; Οι ξένες επενδύσεις.

Ξένες παραγωγικές επενδύσεις στη χώρα που να προσβλέπουν στην ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς, δεν πρόκειται να υπάρξουν, για τον ίδιο λόγο που δεν υλοποιούν τέτοιες επενδύσεις οι Έλληνες επενδυτές, οι οποίοι γνωρίζουν καλύτερα την ελληνική αγορά από τους ξένους. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, δυστυχώς, είναι έτοιμες να φύγουν από την Ελλάδα. Το κύμα αποεπένδυσης και (δια)φυγής αυτή την εποχή δεν έχει προηγούμενο στην ελληνική οικονομική ιστορία.

Ξένες επενδύσεις θα υλοποιηθούν στη χώρα μόνο σε συνδυασμό με αποκρατικοποιήσεις. Θα καταφέρει, άραγε, ο Σύριζα να προβεί σε επιθετικές ιδιωτικοποιήσεις, ώστε να προκαλέσει εξ αυτού του λόγου ανάπτυξη; Θα αγνοήσουν οι ξένοι επενδυτές το country risk, ώστε να επενδύσουν μαζικά στην απόκτηση και αναβάθμιση δημόσιων περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα;

Ούτε το ένα θα γίνει, ούτε το άλλο, αφενός γιατί οι ιδιωτικοποιήσεις προσκρούουν σ’ αυτό που ο Σύριζα θεωρεί «δίκαιη» ανάπτυξη, ταυτίζοντας ιδεολογικά και εργαλειακά το κράτος με τον δημόσιο τομέα, τον οποίο δεν θέλει –και δεν πρόκειται– να μειώσει, αφετέρου επειδή η διεθνής επενδυτική κοινότητα δεν εμπιστεύεται την ελληνική διοίκηση, την ίδια στιγμή που φοβάται ακόμη το Grexit, λόγος για τον οποίο διστάζει να επενδύσει.

Το πρόβλημα με τις αποκρατικοποιήσεις, όταν δεν έχει λυθεί το ζήτημα του χρέους, μάς υποχρεώνει να κυνηγάμε την ουρά μας. Για να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα του χρέους μας, θα πρέπει να επιτύχουμε συγκεκριμένα έσοδα μέσω των αποκρατικοποιήσεων. Επειδή, όμως, το χρέος δεν είναι βιώσιμο, ο άλλος διστάζει να επενδύσει στις ελληνικές αποκρατικοποιήσεις, ώστε να μας φέρει τα προσδοκώμενα έσοδα, ώστε να καταστεί το χρέος μας βιώσιμο.

Υπό τις συνθήκες αυτές, δεν θα έχουμε ανάπτυξη. Ύφεση θα έχουμε. Μια άδικη ύφεση. Άδικη γιατί δεν χρειαζόταν να τη ζήσουμε. Άδικη γιατί αυτοί που θα υποφέρουν από τη νέα ύφεση, θα είναι ακριβώς αυτοί στους οποίους ο κ. Τσίπρας υπόσχεται τώρα μια «δίκαιη» ανάπτυξη. Αυτοί που τον Γενάρη του ’15 θέλησαν να ζήσουν μαζί του τον αντιμνημονιακό τους μύθο.

* Ο κ. Γκλαβίνης είναι αν. καθηγητής διεθνούς οικονομικού δικαίου της Νομικής Σχολής ΑΠΘ

 liberal.gr

Καυστικός ο Γιούνκερ εναντίον Τσίπρα




Αποκαλυπτικοί για τους χειρισμούς της ελληνικής κυβερνητικής ηγεσίας και την εικόνα που έδινε στους εταίρους κατά τη διάρκεια των κρίσιμων διαπραγματεύσεων του περασμένου καλοκαιριού εμφανίσθηκαν ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και ο επίτροπος Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί, μιλώντας στο ντοκιμαντέρ του γαλλο-γερμανικού δικτύου ARTE για την ελληνική κρίση, στο οποίο μίλησε και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος είχε αποκαλύψει ότι 15 υπουργοί Οικονομικών της Ε.Ε. ήταν υπέρ της προσωρινής εξόδου της χώρας μας από το ευρώ.

Ο κ. Γιούνκερ διερωτάται εάν η ελληνική κυβέρνηση ήταν «κυνική». «Είναι εξαιρετικό κατόρθωμα, από τη μία οι Ελληνες να απορρίπτουν ένα κείμενο, με φόντο μια αντιευρωπαϊκή προπαγάνδα, και έναν μήνα μετά η ελληνική κυβέρνηση να προτείνει ένα κείμενο πολύ πιο σκληρό απ’ αυτό που απέρριψε ο ελληνικός λαός. Είναι πραγματικό κατόρθωμα», ανέφερε. Περιγράφοντας, δε, τη διαπραγματευτική στρατηγική της Ελλάδας, εκφράζει την άποψη ότι ήταν ανύπαρκτη. «Η στρατηγική και τα σχέδια καταστρώνονταν μέρα με τη μέρα», προσθέτει ο κ. Γιούνκερ.

Ο κ. Μοσκοβισί, από την πλευρά του, εκφράζει την άποψη ότι η ελληνική κυβέρνηση χρονοτριβούσε στις διαπραγματεύσεις, καθώς είχε επενδύσει στην πεποίθηση ότι οι Ευρωπαίοι θα τρόμαζαν στην προοπτική ενός Grexit, «αρκετά ώστε να κάνουμε υποχωρήσεις στο χρέος και σε ορισμένες εμβληματικές μεταρρυθμίσεις. Αυτή ήταν η τακτική τους, και ο Βαρουφάκης ήταν εδώ για να μη διαπραγματευτεί».

Ο επίτροπος Οικονομικών είναι καυστικός για τον ρόλο του υπουργού Επικρατείας Ν. Παππά, στον οποίο καταλογίζει ευθύνες για τη μη επίτευξη συμφωνίας στα τέλη Ιουνίου. «Περάσαμε σχεδόν 24 ώρες κλεισμένοι και τότε χάσαμε σίγουρα μια ευκαιρία. Πιστεύω ότι ο Αλ. Τσίπρας ήταν πρόθυμος να διαπραγματευθεί, όμως κάθε φορά ο Παππάς τού έλεγε ότι “όχι, κ. πρωθυπουργέ, δεν μπορείτε να υποχωρήσετε εδώ, δεν μπορείτε να ξεκινήσετε από αυτήν τη βάση”, και ο Τσίπρας επανερχόταν λέγοντας ότι δεν μπορώ να ξεκινήσω από αυτήν τη βάση».
Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ