Παρασκευή 7 Αυγούστου 2015

Η ψυχολογία του ολοκληρωτισμού

Τάκης Θεοδωρόπουλος ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ 

Ο ολοκληρωτισμός στηρίζεται σε ένα είδος συλλογικής σχιζοφρένειας. Ακόμη κι αν δεν παράγει τα θορυβώδη συμπτώματα των καθεστώτων που διέπρεψαν ως ολοκληρωτικά στην Ιστορία, μπορεί κάλλιστα να λειτουργήσει αν έχει καταφέρει να επιβάλει το απαιτούμενο ψυχολογικό υπόβαθρο. Αν μια ομάδα, ή ένα κόμμα, ή μια παράταξη, καταφέρει να απομονώσει μια κοινωνία από την πραγματικότητα του κόσμου της δημιουργώντας μια εσωτερική λογική που την υποκαθιστά, τότε έχει βάλει τα θεμέλια για το καθεστώς του ολοκληρωτισμού. Η ελεύθερη διακίνηση της πληροφορίας, η απουσία λογοκρισίας δεν εξασφαλίζει τα απαραίτητα αντισώματα, αφού οι πληροφορίες αναγνωρίζονται ως τέτοιες μόνο στον βαθμό που ανταποκρίνονται στην εσωτερική λογική του συστήματος.

Οι απαιτητικοί αναγνώστες ας μου συγχωρήσουν την κάπως σχηματική αυτή εισαγωγή, όμως το σχήμα μού επιτρέπει να ερμηνεύσω κάπως το αλλοπρόσαλλο της πολιτικής μας κατάστασης.
Η οργάνωση της εσωτερικής λογικής απαιτεί πάντα την ύπαρξη, φαντασιακή ή πραγματική, κάποιου εξωτερικού εχθρού. Στην Ελλάδα του 2015, ο εξωτερικός εχθρός υπάρχει.
 Είναι η Ευρώπη, ή εν πάση περιπτώσει κάποια μερίδα της Ευρώπης που καλείται κυρίαρχη στην τεχνική γλώσσα της Αριστεράς. Το ψυχολογικό φαινόμενο της ευρωπαϊκής απόρριψης δεν είναι χθεσινό. Συνόδευε την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας μας, όμως είναι η πρώτη φορά που το ψυχολογικό φαινόμενο μεταφράζεται σε επίσημη κρατική πολιτική.
Η εχθρότητα απέναντι στην Ευρώπη επέτρεψε τη σύμπραξη του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ και την προσεκτική μεταχείριση της Χρυσής Αυγής από τη σημερινή κυβέρνηση.

Η πολιτική αυτή έγινε δεκτή από τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού με το δημοψήφισμα. Η επικράτηση του «Οχι» μπορεί να μην είχε κανένα πρακτικό αντίκρισμα, είχε όμως το ψυχολογικό αντίκρισμα, το οποίο και επεδίωκαν οι εμπνευστές του. Οι Ελληνες ψηφοφόροι συνομολόγησαν πως στέκονται απέναντι στους υπόλοιπους Ευρωπαίους, οι υποστηρικτές του «Ναι» αντιμετωπίστηκαν ως πράκτορες του εχθρού, τα δε Μέσα ως προπαγανδιστές του. Τα παιχνίδια με την τρόικα, που την είπαν θεσμούς, και η φασαρία για τα ξενοδοχεία όπου έπρεπε να κρυφτούν οι εκπρόσωποι για να μη σοκάρουν τον πληθυσμό, μπορεί να τα θεωρούμε παιδιάστικα, παράγουν όμως ψυχολογική υπεραξία.

Επειδή όμως και η ψύχωση έχει τις απαιτήσεις της, όπως ο Αντονι Πέρκινς το πτώμα της μητέρας του στο «Psycho» του Χίτσκοκ, χρειάζονται και κάποια ερείσματα για να ενισχύσουν τη λογική του συστήματος. Το πρώτο είναι ότι το δημοψήφισμα έγινε για να αποφευχθεί κάποιου είδους πραξικόπημα. Απόδειξη δε της απόπειρας πραξικοπήματος ήταν το κλείσιμο των τραπεζών.

Η συντριπτική πλειοψηφία που ψήφισε «Οχι» πιστεύει πως οι τράπεζες έκλεισαν με απόφαση των δανειστών, που ήθελαν να υπονομεύσουν την κυβέρνηση. Το δεύτερο έρεισμα είναι ότι το δημοψήφισμα προκάλεσε πολιτικό ρήγμα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο κ. Τσίπρας είπε πως οι δρόμοι των ευρωπαϊκών πόλεων γέμισαν με ελληνικές σημαίες για συμπαράσταση στον αγωνιζόμενο λαό.

Ας μη γελιόμαστε. Η ψυχολογία του ολοκληρωτισμού είναι ήδη εγκατεστημένη ανάμεσά μας. Και πολύ φοβούμαι πως αυτήν τη στιγμή αποτελεί το βασικό συνεκτικό υλικό της αποσαθρωμένης κοινωνίας. Ο κίνδυνος να μεταλλαχθεί σε πολιτικό καθεστώς είναι το κύριο πρόβλημα της δημοκρατίας μας.
Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Τρίτη 4 Αυγούστου 2015

Η φυλή των «Και τι με νοιάζει εμένα; Αφού εγώ δεν έχω...»

Πηγή: www.lifo.gr


Ο απέραντος εγωισμός όσων εύχονται να γίνουν 'πουτάνα όλα' επειδή νομίζουν ότι δεν έχουν κάτι να χάσουν


Φωτ.: Επαναλειτουργία του Χρηματιστηρίου έπειτα από πέντε εβδομάδες αναστολής, Αθήνα στις 3 Αυγούστου 2015. / Alexandros Michailidis / SOOC

Από τον ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ Ξεκινούν απ' τον αλτρουισμό, όμως καταλήγουν στον εγωισμό. Είναι βέβαια προτιμότεροι απ' την άλλη φυλή για την οποία έχω γράψει, τους «Εγώ έχω δουλίτσα και κάποια λεφτά, χέστηκα για τους άλλους», όμως δυστυχώς οι «Και τι με νοιάζει εμένα...» είναι αυτοί που επηρέασαν πιο πολύ τις πρόσφατες εξελίξεις, ενώ τις απόψεις τους φαίνεται πως ενστερνίστηκε και η (τουλάχιστον) μισή κυβέρνηση. Δεν γενικεύω και ούτε μιλάω για ΟΛΟΥΣ όσους δεν έχουν λεφτά ή δουλειά. Είναι λίγοι, ευτυχώς, οι πολίτες που ζητούν να γίνουν όλα πουτάνα εξαιτίας εγωιστικής χαιρεκακίας. Σήμερα που άνοιξε το Χρηματιστήριο, μετά από πέντε εβδομάδες αναγκαστικής αργίας, είχαμε την αναμενόμενη κατάρρευση και τα αναμενόμενα καλαμπούρια. Δεν έχω μετοχές, αλλά δεν με άφησε αδιάφορο η είδηση. Μαζί και διάφορες παρόμοιες σημερινές: πχ. "Σφαγή στην αγορά από τα capital controls με πτώση του τζίρου ως 70%" ή "Τεράστια η πτώση του τζίρου στο λιανεμπόριο - Αβέβαιη η επιβίωση πολλών επιχειρήσεων ακόμη και τον επόμενο μήνα" ή "IOBE: Το οικονομικό "τσουνάμι" του Ιουλίου έπληξε όλη την Ελλάδα" ή τέλος: "ΕΣΕΕ: Το bank run έγινε business run- 60.000 επιχειρήσεις καλοβλέπουν τη Βουλγαρία". Οι αγορές που θα χόρευαν στους ρυθμούς μας, τελικά μας χορεύουν στο ταψί και η οικονομία χειροτερεύει μέρα με τη μέρα. Πάλι εμείς θα πληρώσουμε φυσικά, όμως υπάρχει και αυτή η μερίδα (επίτηδες χρησιμοποίησα το απαίσιο και λαϊφσταϊλίστικο φυλή) ανθρώπων που συνεχίζει να βλέπει κοντόφθαλμα τα πράγματα, επειδή δεν την επηρεάζουν ακόμα ή/και άμεσα. Η φυλή των «Και τι με νοιάζει εμένα; Αφού εγώ δεν έχω...» εκκινεί από καλοπροαίρετη βάση. Πιστεύει ότι λύση δεν είναι τα πασαλείμματα και πως πρέπει να βοηθηθούν οι πιο αδύναμοι. Όμως κάπου το χάνουν στο δρόμο... Τους θυμάμαι την ημέρα που η κυβέρνηση έκλεισε τις τράπεζες. Ήταν παντού και σχολίαζαν δηκτικά «Και τι μας νοιάζει; Σάμπως έχουμε λεφτά;», αδιαφορώντας προφανώς για όσους μπορεί να είχαν ακόμη, έστω και λίγα και αγνοώντας τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες αυτής της πράξης στην τσέπη όλων - ακόμα κι αυτών που δεν είχαν καταθέσεις. Αργότερα με την ανακοίνωση του ορίου των 60 ευρώ χλεύαζαν επειδή «εμείς δεν έχουμε 60 ευρώ στην τράπεζα, τι μας νοιάζει;» Το αφήγημα της κρίσης στο μυαλό πολλών πήγαινε ως εξής: Κανένας δεν έχει ούτε ένα ευρώ, όλοι είναι άνεργοι, οι μισοί αυτοκτονούν. Βάση αυτών των άκυρων συλλογισμών κατέληγαν ότι δεν πειράζει, ας γίνουν πουτάνα όλα, άλλωστε δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα μιας και ήδη είμαστε στον πάτο του βαρελιού. Έλα που έκαναν λάθος! Οι άνεργοι είναι πολλοί, αλλά οι περισσότεροι εργάζονταν. Αυτοί που δεν είχαν ούτε ένα ευρώ σε τράπεζα ήταν πολλοί, αλλά οι περισσότεροι είχαν και συνεχίζουν να βγάζουν κάθε μέρα λεφτά απ' τα ΑΤΜ (πολλοί τα έχουν κρυμμένα αλλού). Κι όσο για το ότι τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα, ελπίζω να μην χρειαστεί να δουν πόσο λάθος έκαναν. Η φυλή των «Και τι με νοιάζει εμένα; Αφού εγώ δεν έχω...» εκκινεί από καλοπροαίρετη βάση. Πιστεύει ότι λύση δεν είναι τα πασαλείμματα και πως πρέπει να βοηθηθούν οι πιο αδύναμοι. Μέχρι να εξαλειφθούν όμως οι άνεργοι, αδιαφορούν για όσους έχουν δουλειά, και μέχρι να βοηθηθούν οι πιο φτωχοί (σ' αυτήν την κατηγορία βάζουν τους εαυτούς τους, πολλές φορές λανθασμένα) υποστηρίζουν πως κανείς δεν αξίζει να έχει λεφτά. Μπορεί ο αλτρουισμός να γίνεται εγωισμός (μασκαρεμένος με μια ζαμανφού αξιοπρέπεια) όμως στο τέλος η προσγείωση δεν αποκλείεται να είναι απότομη. Και οριστική. Τον παρακάτω υποθετικό (αλλά τόσο αληθινό) διάλογο τον διάβασα στα σχόλια της LIFO Official: - Κλειστές οι τράπεζες... - Τι με νοιάζει;... Δεν έχω καταθέσεις... - Βουτιά στο Χρηματιστήριο... - Τι με νοιάζει;... Δεν έχω μετοχές... - Προβλήματα στις επιχειρήσεις... - Τι με νοιάζει;... Δεν έχω επιχείρηση... - Τεράστια αβεβαιότητα στην αγορά... - Τι με νοιάζει;... Δεν έχω συναλλαγές... - Και τι σε νοιάζει, δηλαδή;... - Θέλω, απλά, να βρω μια δουλίτσα... - Δουλίτσα;... Χοχοχοχοχο!!! Καλαμπουρτζή! Πηγή: www.lifo.gr

Από τον ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ 

Ξεκινούν απ' τον αλτρουισμό, όμως καταλήγουν στον εγωισμό. Είναι βέβαια προτιμότεροι απ' την άλλη φυλή για την οποία έχω γράψει, τους «Εγώ έχω δουλίτσα και κάποια λεφτά, χέστηκα για τους άλλους», όμως δυστυχώς οι «Και τι με νοιάζει εμένα...» είναι αυτοί που επηρέασαν πιο πολύ τις πρόσφατες εξελίξεις, ενώ τις απόψεις τους φαίνεται πως ενστερνίστηκε και η (τουλάχιστον) μισή κυβέρνηση. Δεν γενικεύω και ούτε μιλάω για ΟΛΟΥΣ όσους δεν έχουν λεφτά ή δουλειά. Είναι λίγοι, ευτυχώς, οι πολίτες που ζητούν να γίνουν όλα πουτάνα εξαιτίας εγωιστικής χαιρεκακίας. 

Σήμερα που άνοιξε το Χρηματιστήριο, μετά από πέντε εβδομάδες αναγκαστικής αργίας, είχαμε την αναμενόμενη κατάρρευση και τα αναμενόμενα καλαμπούρια. Δεν έχω μετοχές, αλλά δεν με άφησε αδιάφορο η είδηση. Μαζί και διάφορες παρόμοιες σημερινές: πχ. "Σφαγή στην αγορά από τα capital controls με πτώση του τζίρου ως 70%" ή "Τεράστια η πτώση του τζίρου στο λιανεμπόριο - Αβέβαιη η επιβίωση πολλών επιχειρήσεων ακόμη και τον επόμενο μήνα" ή "IOBE: Το οικονομικό "τσουνάμι" του Ιουλίου έπληξε όλη την Ελλάδα" ή τέλος: "ΕΣΕΕ: Το bank run έγινε business run- 60.000 επιχειρήσεις καλοβλέπουν τη Βουλγαρία". 

Οι αγορές που θα χόρευαν στους ρυθμούς μας, τελικά μας χορεύουν στο ταψί και η οικονομία χειροτερεύει μέρα με τη μέρα. Πάλι εμείς θα πληρώσουμε φυσικά, όμως υπάρχει και αυτή η μερίδα (επίτηδες χρησιμοποίησα το απαίσιο και λαϊφσταϊλίστικο φυλή) ανθρώπων που συνεχίζει να βλέπει κοντόφθαλμα τα πράγματα, επειδή δεν την επηρεάζουν ακόμα ή/και άμεσα.

Η φυλή των «Και τι με νοιάζει εμένα; Αφού εγώ δεν έχω...» εκκινεί από καλοπροαίρετη βάση. Πιστεύει ότι λύση δεν είναι τα πασαλείμματα και πως πρέπει να βοηθηθούν οι πιο αδύναμοι. Όμως κάπου το χάνουν στο δρόμο... 

Τους θυμάμαι την ημέρα που η κυβέρνηση έκλεισε τις τράπεζες. Ήταν παντού και σχολίαζαν δηκτικά «Και τι μας νοιάζει; Σάμπως έχουμε λεφτά;», αδιαφορώντας προφανώς για όσους μπορεί να είχαν ακόμη, έστω και λίγα και αγνοώντας τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες αυτής της πράξης στην τσέπη όλων - ακόμα κι αυτών που δεν είχαν καταθέσεις. Αργότερα με την ανακοίνωση του ορίου των 60 ευρώ χλεύαζαν επειδή «εμείς δεν έχουμε 60 ευρώ στην τράπεζα, τι μας νοιάζει;» 

Το αφήγημα της κρίσης στο μυαλό πολλών πήγαινε ως εξής: Κανένας δεν έχει ούτε ένα ευρώ, όλοι είναι άνεργοι, οι μισοί αυτοκτονούν. Βάση αυτών των άκυρων συλλογισμών κατέληγαν ότι δεν πειράζει, ας γίνουν πουτάνα όλα, άλλωστε δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα μιας και ήδη είμαστε στον πάτο του βαρελιού. Έλα που έκαναν λάθος! Οι άνεργοι είναι πολλοί, αλλά οι περισσότεροι εργάζονταν. Αυτοί που δεν είχαν ούτε ένα ευρώ σε τράπεζα ήταν πολλοί, αλλά οι περισσότεροι είχαν και συνεχίζουν να βγάζουν κάθε μέρα λεφτά απ' τα ΑΤΜ (πολλοί τα έχουν κρυμμένα αλλού). Κι όσο για το ότι τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα, ελπίζω να μην χρειαστεί να δουν πόσο λάθος έκαναν. 

Η φυλή των «Και τι με νοιάζει εμένα; Αφού εγώ δεν έχω...» εκκινεί από καλοπροαίρετη βάση. Πιστεύει ότι λύση δεν είναι τα πασαλείμματα και πως πρέπει να βοηθηθούν οι πιο αδύναμοι. Μέχρι να εξαλειφθούν όμως οι άνεργοι, αδιαφορούν για όσους έχουν δουλειά, και μέχρι να βοηθηθούν οι πιο φτωχοί (σ' αυτήν την κατηγορία βάζουν τους εαυτούς τους, πολλές φορές λανθασμένα) υποστηρίζουν πως κανείς δεν αξίζει να έχει λεφτά. 

Μπορεί ο αλτρουισμός να γίνεται εγωισμός (μασκαρεμένος με μια ζαμανφού αξιοπρέπεια) όμως στο τέλος η προσγείωση δεν αποκλείεται να είναι απότομη. Και οριστική. 

Τον παρακάτω υποθετικό (αλλά τόσο αληθινό) διάλογο τον διάβασα στα σχόλια της LIFO Official: 

- Κλειστές οι τράπεζες... - Τι με νοιάζει;... Δεν έχω καταθέσεις... 

- Βουτιά στο Χρηματιστήριο... - Τι με νοιάζει;... Δεν έχω μετοχές...

 - Προβλήματα στις επιχειρήσεις... - Τι με νοιάζει;... Δεν έχω επιχείρηση... 

- Τεράστια αβεβαιότητα στην αγορά... - Τι με νοιάζει;... Δεν έχω συναλλαγές... - Και τι σε νοιάζει, δηλαδή;...

 - Θέλω, απλά, να βρω μια δουλίτσα... - Δουλίτσα;... Χοχοχοχοχο!!! Καλαμπουρτζή!
Ο απέραντος εγωισμός όσων εύχονται να γίνουν 'πουτάνα όλα' επειδή νομίζουν ότι δεν έχουν κάτι να χάσουν Πηγή: www.lifo.gr