Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2014
Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2014
Τα κόκκινα και τα μπλε της πόλης
Από
ψηλά η Αθήνα μοιάζει λευκή πολιτεία. Από τα παλιά χρόνια, έλεγαν ότι
άσπριζε στο φως. Βέβαια, τα πέτρινα σπίτια του 19ου αιώνα αλλιώς
απορροφούσαν και αντανακλούσαν το φως και με άλλο τρόπο βρέχονταν κι
έβγαζαν τις τερακότες και τα λουλακιά σαν υδατογραφίες. Η Αθήνα φέγγιζε
ακόμη και τη νύχτα, τα υπόλευκα και οι ώχρες έπαιρναν ένα «σβησμένο» φως
που άλλαζε στη διάρκεια της ημέρας, όπως και σήμερα, μόνο που πριν από
100 χρόνια, η Αττική χάριζε μέσα από τον καθαρό της αέρα άλλα χρώματα
μέσα στην ίδια την πόλη. Σαν αυτά που λέει ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος
στην «Κερένια κούκλα» (1908), αυτό το αθηναϊκό μυθιστόρημα στο οποίο μας
δίνει μερικές από τις ωραιότερες περιγραφές της Αθήνας, ίσως τις πιο
αισθησιακές. Εχουν να κάνουν και με τα χρώματα της πόλης και των
περιχώρων, αυτά τα «κοκκινοχώματα», τις «βελουδόμαβιες κλεισούρες» της
Πάρνηθας, τον «κιτρινοκόκκινο αχνό» πάνω από την πόλη σαν «βαρύ
πάπλωμα», τη θάλασσα που «γλαυκοφέγγριζε» με τα μαύρα κατάρτια του
Πειραιά, «πέρα κάτω» και την Αίγινα «αέρινη», «σαν όνειρο». Μόλις πριν
από λίγες ημέρες είδα την Αίγινα από το Φάληρο, την επομένη μιας
νεροποντής, να προβάλλει σαν οπτασία. Είχε εμφανιστεί σαν μια τούφα
πορφυροπράσινης γης μετά τη βροχή και σκέφτηκα ότι η Αττική είναι κατά
βάση αναλλοίωτη...
Αλλά, η πόλη; Τι συμβαίνει μέσα στην πόλη; Η επανάληψη της αχρωμίας θαμπώνει το βλέμμα, αλλά όσο περισσότερο παρατηρώ την Αθήνα, τόσο περισσότερο χρώμα βλέπω και δεν χρησιμοποιώ τη λέξη μεταφορικά. Πάνω στο χρώμα των κτιρίων μπορεί να στηθεί μια ολόκληρη μυθολογία. Πολλά σπίτια στην Αθήνα ήταν βαμμένα γκρίζα ή υπόλευκα ή αχνοκίτρινα, κάποια όμως –λίγα– είχαν έντονο χρώμα. Στην Ακαδημίας (ανάμεσα στην Ιπποκράτους και την Ασκληπιού) ήταν το «κόκκινο» σπίτι, η οικία Βενιζέλου (νυν Βρετανική Πρεσβεία) ήταν το «ροζ» σπίτι και πολλά, σκόρπια σπίτια είχαν κόγχες ή ζωφόρους σε κυανό ή ερυθρό χρώμα.
Κάτι που έμαθα να κοιτώ, και που αξίζει να διατηρηθεί, είναι τα χρώματα σε μια κατηγορία πολυκατοικιών της δεκαετίας του 1950. Οπως οι πολυκατοικίες του ’30 έχουν αυτό το θερμό καστανό χρώμα στην πρόσοψη (με το χρώμα ανακατεμένο στο τσιμεντοκονίαμα), έτσι και πολλές πολυκατοικίες του ’50-’60 –εκείνες που ήταν πιο κλασικές, πολλές από τις οποίες είχαν κι εκείνες αρτιφισιέλ στην πρόσοψη– έχουν ένα θερμό κόκκινο χρώμα στις κόγχες, στις κοιλότητες των μπαλκονιών. Δεν είναι μία ή δύο, είναι δεκάδες οι πολυκατοικίες εκείνης της γενιάς που διασώζουν αυτό το γοητευτικό κόκκινο της Πομπηίας στις κλασικότροπες, μοντέρνες προσόψεις. Στη Σόλωνος και Βουκουρεστίου, στην οδό Μάρνη 4 (απέναντι από το Μουσείο), στην πλατεία Δικαιοσύνης, στην οδό Πατησίων, στην πλατεία Κάνιγγος, στην Πανεπιστημίου προς Αιόλου, στην Αριστείδου και Σοφοκλέους, στη Φωκίωνος Νέγρη... αναρίθμητα τα παραδείγματα μιας αστικής κομψότητας που μετράει ήδη 60 χρόνια ζωής. Κομμάτι, πλέον, της ιστορίας της πόλης.
Αλλες πολυκατοικίες της ίδιας περιόδου, στην Κάνιγγος, στην Κλαυθμώνος ή στην Πατησίων 105, έχουν ψηφίδες από πράσινα ή μπλε πλακίδια, σαν μακρινό απόηχο μιας αναιμικής αρ νουβό. Η λίστα είναι μεγάλη και το ζητούμενο είναι να μη χαθεί αυτή η ποικιλία.
Αλλά, η πόλη; Τι συμβαίνει μέσα στην πόλη; Η επανάληψη της αχρωμίας θαμπώνει το βλέμμα, αλλά όσο περισσότερο παρατηρώ την Αθήνα, τόσο περισσότερο χρώμα βλέπω και δεν χρησιμοποιώ τη λέξη μεταφορικά. Πάνω στο χρώμα των κτιρίων μπορεί να στηθεί μια ολόκληρη μυθολογία. Πολλά σπίτια στην Αθήνα ήταν βαμμένα γκρίζα ή υπόλευκα ή αχνοκίτρινα, κάποια όμως –λίγα– είχαν έντονο χρώμα. Στην Ακαδημίας (ανάμεσα στην Ιπποκράτους και την Ασκληπιού) ήταν το «κόκκινο» σπίτι, η οικία Βενιζέλου (νυν Βρετανική Πρεσβεία) ήταν το «ροζ» σπίτι και πολλά, σκόρπια σπίτια είχαν κόγχες ή ζωφόρους σε κυανό ή ερυθρό χρώμα.
Κάτι που έμαθα να κοιτώ, και που αξίζει να διατηρηθεί, είναι τα χρώματα σε μια κατηγορία πολυκατοικιών της δεκαετίας του 1950. Οπως οι πολυκατοικίες του ’30 έχουν αυτό το θερμό καστανό χρώμα στην πρόσοψη (με το χρώμα ανακατεμένο στο τσιμεντοκονίαμα), έτσι και πολλές πολυκατοικίες του ’50-’60 –εκείνες που ήταν πιο κλασικές, πολλές από τις οποίες είχαν κι εκείνες αρτιφισιέλ στην πρόσοψη– έχουν ένα θερμό κόκκινο χρώμα στις κόγχες, στις κοιλότητες των μπαλκονιών. Δεν είναι μία ή δύο, είναι δεκάδες οι πολυκατοικίες εκείνης της γενιάς που διασώζουν αυτό το γοητευτικό κόκκινο της Πομπηίας στις κλασικότροπες, μοντέρνες προσόψεις. Στη Σόλωνος και Βουκουρεστίου, στην οδό Μάρνη 4 (απέναντι από το Μουσείο), στην πλατεία Δικαιοσύνης, στην οδό Πατησίων, στην πλατεία Κάνιγγος, στην Πανεπιστημίου προς Αιόλου, στην Αριστείδου και Σοφοκλέους, στη Φωκίωνος Νέγρη... αναρίθμητα τα παραδείγματα μιας αστικής κομψότητας που μετράει ήδη 60 χρόνια ζωής. Κομμάτι, πλέον, της ιστορίας της πόλης.
Αλλες πολυκατοικίες της ίδιας περιόδου, στην Κάνιγγος, στην Κλαυθμώνος ή στην Πατησίων 105, έχουν ψηφίδες από πράσινα ή μπλε πλακίδια, σαν μακρινό απόηχο μιας αναιμικής αρ νουβό. Η λίστα είναι μεγάλη και το ζητούμενο είναι να μη χαθεί αυτή η ποικιλία.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)